Masterclass klimaatadaptieve stadIn deze interactieve bijeenkomst deelt Ted van der Klaauw zijn ideeën over hoe de stad van de toekomst er uit gaat zien en hoe we daar nu al aan kunnen werken. Ted van der Klaauw is docent Ruimtelijke Ordening, Planologie en Stedenbouw bij Hogeschool Inholland. Ted schetst eerst een toekomstbeeld welke veranderingen op ons af komen, hoe ons (stads)landschap er in de toekomst uit zou kunnen zien en hoe we hier op kunnen anticiperen. Daarna gaat hij dieper in op een van de onderwerpen die binnen steden een steeds belangrijkere rol gaat spelen: hittestress. Want wat heeft een steeds warmer klimaat als effect op de stad? Op welke manieren kunnen we een stad hier voor weerbaar maken? Er wordt ingegaan op de theorie achter het fenomeen hittestress en wat dat betekent voor de beleving van het stadsklimaat. Vervolgens wordt aan de hand van ontwerprichtlijnen een online casus behandeld. Hierbij is ruimte om zelf creatieve ideeën in te brengen.
In dit interactieve college vertelt Ted zijn verhaal en is er ruimte voor vragen en discussie. Daarnaast wordt er met de docent een opdracht (casus) gedaan waarin jullie de kennis in een voorbeeldontwerp toepassen, op een manier die later ook te gebruiken is in je eigen lespraktijk met de leerlingen.
Locatie: InHolland Delft
Tijd: 16:00 – 18:00 uur met aansluitend wat te eten.
Burgerschapslessen – EngageSinds 2006 zijn Nederlandse scholen bij wet verplicht aandacht te besteden aan ‘actief burgerschap en sociale integratie’. Burgerschapsvorming moet jongeren de basiskennis, vaardigheden en houding bijbrengen die ze nodig hebben om nu en straks actief te kunnen meedoen in een pluriforme, democratische samenleving. Burgerschapsvorming is vastgelegd in de kerndoelen van de onderbouw en in de eindtermen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Burgerschapsvorming is geen apart vak. Alle schoolvakken moeten hieraan een bijdrage leveren, dus ook de bètavakken.
Burgerschapslessen in de bètavakken zijn gericht op het verwerven van ‘wetenschappelijke geletterdheid’: het vermogen van mensen om kritisch om te gaan met omstreden wetenschappelijke kwesties wanneer deze nu of later in hun leven voorkomen. Denk hierbij aan het vormen van een onderbouwde mening over vraagstukken m.b.t. klimaat, gezondheid, technologische innovaties enzovoort, en het volgen van de maatschappelijke discussie hierover.
ENGAGE is een Europees project dat lessen heeft ontwikkeld over actuele kwesties in de maatschappij. Onderzoek heeft uitgewezen dat leerlingen gemotiveerd worden door deze lessen en diverse relevante vaardigheden ontwikkelen, zoals: omgaan met strijdige informatie, afwegen van waarschijnlijkheid en risico, perspectiefwisseling, (morele) argumentatie, dialoog en reflectie. De lessen zijn voorzien van een docentenhandleiding, een PPT presentatie en diverse leerling materialen, dus direct klaar voor gebruik in uw klas. Hieronder kunt u dit lesmateriaal vinden, en een korte samenvatting.

Eco-Phone
Uitroeiing ziektes
Proefdieren
Elektronische sigaretten
Fracking of niet?
Temperatuur stijging: Twee graden
Vitamine D tekort
Appliance science
Aanval van oude virussen
Cola verbannen
Verban de zonnebank
CarWars
Chocolade geld
Einde van dieselauto’s
Insecten eten
Eco-Phone
Hierbij gebruiken de leerlingen hun kennis over aardse hulpbronnen en passen zij wetenschappelijke vaardigheden toe voor het bedenken van een manier om telefoonfabrikanten over te halen om milieuvriendelijke telefoons te ontwikkelen.
Uitroeiing ziektes
Muggen kunnen ziektes als malaria, knokkelkoorts en het zikavirus overdragen van mens tot mens. Is het misschien een optie om alle muggen die ziektes meedragen uit te roeien?
Proefdieren
Leerlingen passen hun kennis toe over de invloed van astma op het gasuitwisselingssysteem en gebruiken dit om bewijs te onderzoeken en om te beslissen of dierproeven essentieel zijn voor de ontwikkeling van nieuwe astmamedicijnen.
Elektronische sigaretten
Leerlingen passen hun kennis van de deeltjestheorie toe om te beslissen of uitgeademde nicotine de niet-rokers in de buurt kan bereiken en leren de risico’s te beoordelen.
Fracking of niet?
In deze oefening beslissen leerlingen of ze het eens zijn met het verbod op fracken. Ze passen hierbij hun kennis van de eigenschappen van gesteente toe om te beslissen of de stoffen door het fracken in het water kunnen komen en leren ze hun meningen te rechtvaardigen.
Temperatuur stijging: Twee graden
In deze oefening passen leerlingen hun kennis van klimaatverandering toe in een nieuwe context.
Vitamine D tekort
In deze oefening beslissen de studenten of ze het dagelijks vitamine D-supplement nodig hebben, op basis van hun dieet en blootstelling aan zonlicht.
Appliance science
In deze oefening zullen de leerlingen een toekomstige (fictieve) beperking op hun elektriciteitsgebruik in huis overwegen.
Aanval van oude virussen
Zou een oud virus het menselijk ras kunnen vernietigen? In deze oefening leren studenten hoe ze bronnen kunnen onderzoeken om feiten uit de wetenschap te onderscheiden van fictie.
Cola verbannen
In deze oefening zullen leerlingen het bewijs voor de oorzakelijke verbanden tussen suikerconsumptie, obesitas en ziekte gebruiken om de voor- en tegenargumenten af te wegen betreffende het verbod op de verkoop van suikerhoudende dranken aan kinderen onder de 18 jaar.
Verban de zonnebank
In deze oefening gaan leerlingen aan de slag als onderzoekers voor een tv-programma en bereiden ze een rapportage voor over de bewering dat zonnebanken huidkanker veroorzaken.
CarWars
De leerlingen hebben een keuze: een elektrische auto kopen, een waterstofauto kopen, of een auto die rijdt op biodiesel. Wat is het beste? Leerlingen overwegen de opties en kiezen een winnaar.
Chocolade geld
In deze oefening passen leerlingen hun kennis van bestuiving toe om te bespreken waarom de opbrengsten van cacao afnemen.
Einde van dieselauto’s
Leerlingen gebruiken hun kennis van chemische reacties om de verbrandingsproducten van een dieselmotor te voorspellen. Vervolgens ontwikkelen ze hun communicatievaardigheden, door middel van een korte video waarmee zij autokopers overtuigen geen dieselauto’s te kopen.
Insecten eten
In deze oefening zullen leerlingen een menukaart voor de schoolkantine maken, die naast gebruikelijke gerechten ook smakelijke opties met insecten bevat. Kunnen ze overtuigende communicatie en hun kennis van natuurlijke bronnen gebruiken om leerlingen te laten kiezen voor insect alternatieven?
PhotonicsMaak een infrarood handschoen waarmee je een robot kunt besturen, leer hoe je een hologram kunt maken, laad je smartphone met een zelfgemaakte solar tracking system.
Tijdens het Europese project PHABLABS 4.0, zijn verschillende workshops ontwikkeld. Deze workshops en projecten kunnen gebruikt worden tijdens reguliere lessen, maar werken ook goed voor STEM projecten.
Op deze pagina vind u alle instructies en materialen van sommige workshops.
http://b-photonics.eu/en/events/op-zoek-naar-boeiende-fotonica-stem-projecten
De andere workshops zijn te vinden op het open-source website: PHABLABS 4.0 website.
Lesmateriaal EnergieheldenDe Provincie Zuid-Holland en EIC Mainport hebben met deze onderwijscyclus voor ogen om de energietransitie zichtbaar te maken. Dit speelt een grote rol bij het teweegbrengen van een positieve verandering in het gedrag en de houding van leerlingen ten aanzien van duurzame energie en hun energieverbruik. Daarbij worden de leerlingen uitgedaagd om hun eigen energietransitie onder handen te nemen.
De doelgroepen waar De Energiehelden Onderwijscyclus zich op richt:
Leerlingen van de het Voortgezet Onderwijs.
Primaire focus is op: HAVO 1,2,3
Secundaire focus is op: VMBO 1,2 en VWO 1,2,3Er wordt rekening gehouden met de differentiatie van de niveaus door verschillen te maken in de moeilijkheidsgraad van de vraagstellingen in de activiteiten.Leerlingen doorlopen een onderwijscyclus, die bestaat uit een introductieles op school (Les 1), gevolgd door een excursie naar het EIC Mainport Rotterdam, of een energieheld bij u in de buurt of het spelen van het spel op school (Les 2) en een vervolgopdracht over de aanpak van hun eigen energietransitie (Les 3).Het programma is ook toegankelijk voor scholen die niet in de omgeving van het EIC gevestigd zijn. Daarom is de onderwijscyclus voor die betreffende scholen zodanig ingericht dat een bezoek aan het EIC wel gestimuleerd wordt, maar geen verplichting is.
Het volledige lespakket bestaat uit de volgende onderdelen
● Docentenhandleiding
● Verantwoording bij het lesmateriaal
● Lesopbouw per onderdeel
● Slide deck
● Werkopdrachten
● Impactmeting vragenlijst
● Ouderbrief
De docentenhandleiding kunt u hier downloaden –Middelbare school – Docentenhandleiding
Via een e-mail naar het Bètasteunpunt Zuid-Holland kunt u het u een link ontvangen naar het gehele lespakket.
Mocht u onvolkomenheden tegenkomen of aanvullingen hebben dan horen wij het graag, dan zullen wij dit aanpassen in de bestanden.
Secrets of the Campus Delft tourLaat je inspireren voor je vak en kom en ontdek nu de labs en onderzoeksfaciliteiten van de TU Delft tijdens deze campustour speciaal georganiseerd voor bèta docenten. Samen met een student en vakdidactici van de TU Delft bezoek je verschillende locaties op de campus. Bekijk hoe de onderzoekers bezig zijn om Nederland te beschermen tegen al het water of beleef absolute stilte in de Dode kamer. In deze an-echoische ruimte wordt een ruimte gesimuleerd zonder wanden. Door de geluidsgolven volledige te dempen kan hier onderzoek gedaan worden naar de richting van geluid. Bij een bezoek aan de Dream Hall krijg je de mogelijkheid om verschillende bekende voertuigen van dichtbij te bekijken zoals de Nuna (zonnewagen) of de WASUB (door menskracht aangedreven duikboot). Kortom de manier om de geheimen van de TU Delft te ontdekken en inspiratie te krijgen voor je les.
Praktische informatie:
Tour: Secrets of the TU Delft
Duur: 1,5u tot 2u
Start: 15:00u TU Delft Aula, adres is Mekelweg 5
Eind: 17:00u Science Centre, gebouw 26C – Hall 2
Aansluitend buffet en daarna een betacoordinatorenoverleg
Bètasymposium 2023Van nano tot giga – van losse atomen tot gehele aarde
Op donderdag 2 februari 2023 vond het jaarlijkse bètasymposium plaats van Onderwijsnetwerk Zuid-Holland. Op het symposium ontmoeten bètadocenten en TOA’s uit het voortgezet onderwijs elkaar en is er ruimte om van en met elkaar te leren. Onder andere experts uit het bedrijfsleven, vaksteunpuntcoördinatoren, vakdidactici en hogeronderwijsinstellingen delen hun ideeën en ontwikkelingen. Dit jaar stond het thema in het teken van nano tot giga, van losse atomen tot de gehele aarde.
Voor een impressie van het bètasymposium zie het sfeerverslag-betasymposium-2023
Programma
Fysieke sessies
Welke sessies fysiek werden aangeboden vind je via het overzicht fysieke workshops betasymposium.
Online sessies: Wiskunde/informatica en Bedrijf in de klas
Voor wiskunde en informatica docenten was er een speciaal programma van 15:00 tot 16:30 uur online te volgen met de Online workshop wiskunde_informatica.
Dit jaar hadden we twee bevlogen docenten uit het onderwijs als facilitators; Arjan van der Meij en Manon Mostert.
Arjan van der Meij is in 2021 door de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) uitgeroepen tot ‘Natuurkundedocent van het Jaar ’. Arjan is sectieleider van ‘science’ en zorgt ervoor dat de bètasecties goed met elkaar samenwerken. Hij heeft een onderwijshart pur sang.
Arjan is een groot voorstander en uitdrager van het zogenaamde ‘maakonderwijs’. Door wat hij ‘klooien’ noemt, ontstaan er creatieve ideeën. Door te proberen en te maken, leren leerlingen van allerlei wiskundige, natuurkundige, biologische en scheikunde principes.
Dit ‘maakonderwijs’ draagt hij uit bij allerlei bijeenkomsten over onderwijs.
Manon Mostert – van der Sar is docentonderzoeker bij het Kenniscentrum Creating010. Manon is actief binnen de projecten Mapping Creative Rotterdam en Maker Education. Daarbinnen voert Manon onderzoek uit naar nieuwe onderwijsvormen. Zo ontwikkelde ze meerdere pressure cookers (Make Week, Make Stream, Make Day, Future Fest e.a.) in verschillende vormen. Ze is daarnaast actief met onderwijsontwikkeling voor het VO en PO op het gebied van maakonderwijs. Ze doet daarnaast onderzoek naar de docent als ontwerper, en met name naar de waarde van fouten (van docenten) voor het onderwijs.
Programma & Locatie
Locatie: Science Center TU Delft
Tijdstip: 15:00 – 19:00 uur (Online deelname mogelijk tot 16:30 uur)
14:45 uur Inloop en ontvangst
15:00 uur Welkom en inleiding van het programma (ook online te volgen)
15:30 uur Verplaatsen naar workshops
15:45 uur Workshopronde 1 (fysieke workshops en online wiskunde informatica workshops)
16:30 uur Plenaire afsluiting ronde 1, afscheid van onliners en fysiek naar workshopronde 2
16:45 uur Workshopronde 2
17:30 uur Pauze
17:45 uur Afsluiting
18:30 uur Borrel en walking dinner
Het Buitenlokaal – de schooltuin als bron van inspiratieDoor te wroeten in de grond, te kijken, voelen, misschien zelfs proeven, ervaren we wat de schooltuin ons te bieden heeft. Inspiratie opdoen in de natuur wordt natuureducatie op zijn best, wat er tevens toe zal bijdragen dat onze leerlingen nog meer kennis en respect voor de natuur en het milieu zullen krijgen. In 2020 hebben we de online masterclass over het succesvol aanleggen van een schooltuin aangeboden. Vorig jaar was het vervolg fysiek bij het Haags Montessori Lyceum met gastdocent Ard Zwinkels van Hogeschool InHolland. Dit jaar zijn we te gast bij het Segbroek College in Den Haag, waar Rémon Dammers, Consulent milieueducatie voortgezet onderwijs, afdeling Archeologie & Natuur-en MilieuEducatie een lezing zal geven.
Deze bijeenkomst is heel goed los van de voorgaande twee bijeenkomsten te volgen. De bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 4 april van 16:00 – 18:15 uur op het Segbroek College, Goudsbloemlaan 131 in Den Haag. Aansluitend is het mogelijk om mee te eten.
Doel & Resultaat
Het doel van de masterclass ‘het Buitenlokaal’ is met de kennis en ervaring die we opdoen in de schooltuin de theorielessen te verlevendigen, dit te gebruiken voor meerdere vakgebieden maar tevens elkaar te inspireren bij de opzet en het onderhoud van een schooltuin.
Masterclass vaardig in ontwerpenIn echte opdrachten ontwikkelen leerlingen creatieve en probleemoplossende vaardigheden doordat zij steeds een ontwerpproces doorlopen. In deze masterclass train je ontwerpvaardigheden die aansluiten bij de ontwerpcyclus. Je gaat praktisch aan de slag met werkvormen die gericht zijn op ontwerpvaardigheden. Deze werkvormen zijn onderbouwd door praktisch wetenschappelijk onderzoek die je kunt toepassen bij het begeleiden van het ontwerpproces van leerlingen en er is een toolbox beschikbaar. Onderdeel van deze Masterclass is een bezoek aan de DDream-hall van de TU Delft. In de online vervolgbijeenkomst gaan we onze ervaringen met elkaar bespreken.
Deze masterclass wordt dit schooljaar met succes voor een tweede keer aangeboden in samenwerking met BijscholingVMBO en is ontwikkeld voor docenten vmbo-t Technologie & Toepassing, en is ook zeer geschikt voor docenten die op havo/vwo niveau ontwerpgericht onderwijs geven. De werkvormen die worden ingezet zijn ontwikkeld voor leerlingen 9-14 jaar, maar geven ook voor oudere leerlingen houvast en inspiratie.
Data:
Deze training is inclusief lunch en rondleiding. Voorbereiding: neem een eigen projectopdracht mee
- 20 april (online) van 15:30 tot 17:00 uur.
Masterclass innovaties energietransitie voor het voortgezet onderwijsTijdens deze activiteit maak je in één middag- en avond kennis met innovaties en initiatieven op het gebied van energietransitie die op de TU Delft Campus worden aangeboden aan het voortgezet onderwijs.
- De Learning Community van The Green Village faciliteert de verbinding tussen onderzoek, werken, innoveren en leren en is daarmee een belangrijke factor in de ontwikkeling van de huidige en toekomstige beroepsbevolking. Het samenspel van werken, experimenteren, leren en inspireren leidt tot innovatie. We hebben het lerend vermogen van iedereen nodig om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. De learning community Energietransitie bestaat uit een netwerk van de TU Delft, bedrijven, overheden, hogescholen en ROC”s. De Learning Community wil haar kennis delen met het voortgezet onderwijs.
- Inspiratietour op The Green Village, fieldlab voor duurzame innovatie in de stedelijke omgeving. Een duurzame toekomst vraagt om innovatieve ideeën en nieuwe bruikbare methoden en technieken. Op The Green Village onderzoeken, experimenteren, valideren en demonstreren kennis- en onderwijsinstellingen, ondernemingen, overheden én burgers hun duurzame innovaties. The Green Village is een regelluw “openlucht-laboratorium” op TU Delft Campus met een focus op de gebouwde omgeving waar getest kan worden op wijk-, straat- en gebouwniveau. Met toegang tot het innovatie-ecosysteem van de TU Delft ligt de wetenschap letterlijk om de hoek. Er wordt gewoond, gewerkt en geleerd.
- Schoolgebouwen project ENERGE
Europese schoolgebouwen, die veelal bestaan uit gebouwen uit de vooroorlogse tijd, zijn over het algemeen niet energiezuinig. Hoe kunnen we hun infrastructuur renoveren? In februari 2019 startte het Europese samenwerkingsproject ENERGE (ENergizing Education to Reduce Greenhouse Emission). Hoofdonderzoeker is Natalia Romero Herrera van IO TU Delft. ” Om ervoor te zorgen dat de middelbare scholen met succes voldoen aan het gestelde nul-emissiescenario, vereisen hun gebouwen enorme investeringen om hun infrastructuur te renoveren. Iets dat naar verwachting niet zal gebeuren in de komende 10-20 jaar, vanwege het gebrek aan middelen en ondersteuning. Natalia: “Dat is precies de periode waarin dit project impact wil maken. Door het volledige ecosysteem van de school (studenten, docenten en administratief personeel) erbij te betrekken, zullen we samen met hen een goedkoop technisch platform ontwerpen dat de ontwikkeling van hun eigen energiezuinige strategieën ondersteunt. De school kan deze strategieën dan direct op de eigen locatie implementeren.” De twee betrokken scholen uit Nederland zijn Gymnasium Haganum (gebouw uit 1900) en Hugo de Groot (gebouw uit 1950). Samen met Natalia presenteren zij de uitkomsten van hun project.
Programma (16:00 – 19:30 uur inclusief buffet)
16:00 – 16:15 Welkom door Prof.dr.ir. Paulien Herder, decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen en Roby van der Praag, programma manager ’24/7 Energy Lab The Green Village.
16:15 – 16:45 Rondleiding op The Green Village
16:45 – 17:15 Toelichting op de workshops
17:30 – 18:30 Workshops (Energe project, Circulair bouwen, Learning community, Darel Education)
18:30 – 19:30 We maken tijdens het buffet vraag en aanbod inzichtelijk en linken naar toepasbaarheid in jouw lesprogramma’s
Doel en resultaat
De doelen van deze activiteit zijn: versterking van het contact tussen vo en partners Campus TU Delft, inspiratie voor ontwerpen van leeractiviteiten, leraren-in-opleiding in aanraking laten komen met toekomstige collega’s, community building.
Minisymposium RoboticaIn samenwerking met Hogeschool Windesheim TechYourFuture organiseren we op 28 september een minisymposium voor het primair- en voortgezet onderwijs. Tijdens dit minisymposium wordt stilgestaan bij het TechYourFuture onderzoek Robowijs. Gedurende dit onderzoek is verkend hoe de sociale en technische vaardigheden van kinderen (9-13 jaar) met een stoornis in het autismespectrum bevorderd kunnen worden. In het onderzoek hebben ze geleerd een robot (Lego Mindstorms) te programmeren om boodschappen te doen in een supermarkt, gesimuleerd door zelf een plattegrond te tekenen en daarin enkele ‘challenges’ te tackelen. Meer informatie over het onderzoek lees je hier.
We starten de middag met Chris Verhoeven, associate professor TU Delft Robotics Institute. Hij neemt je mee op ontdekkingstocht over robotica in de maatschappij. Vervolgens woon je interactieve demonstraties bij waarbij sprekers verschillende robots tonen en vertellen over de mogelijkheden daarvan voor het onderwijs. Dan ervaar je robotica in de onderwijspraktijk bij een rondleiding en workshops verzorgd door het Science Centre.
Het programma start om 15:00 uur is tot 18:00 uur. Aansluitend is er de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten tijdens een maaltijd. Een deel van het programma is online te volgen. De bijeenkomst start in het nieuwe gebouw Echo op TU Delft Campus. Aansluitend is er een rondleiding in het nieuwe Science Center waar ook de masterclasses worden gegeven.
Programma
Locatie TU Delft gebouw Echo hall F
15.00 – Opening en intro op het thema. Door Hanno van Keulen en Renée Prins
15:30 – Robotica in de maatschappij; met praktijkvoorbeelden door Chris Verhoeven
15.45 – 16:00 – korte pauze met een drankje
16.00 – 16.30 – Gedurende een half uur tonen 2 sprekers verschillende robots en vertellen over de mogelijkheden daarvan voor het onderwijs. Hun verhaal is aansprekend voor zowel po (jonge en oude kind) als vo. Uitkomsten onderzoek Robowijs door Hanno van Keulen, onderzoek voorleesrobot door Rianne van den Berghe (onderzoek richt zich op jonge leerlingen, maar kan ter inspiratie dienen voor onderwijs aan oudere leerlingen). Science Centre en Mobile Python Lab geven korte pitch over de workshops einde middag.
16.30 – 17.30 – locatie Science Centre
Rondleiding Science Centre (30 minuten),
1e ronde workshops (30 minuten)
– TI: simulatie van een verkeerplein, Mobile Python Lab (VO/VSO) Leerlingen laten ervaren hoe sensoren en actuatoren met elkaar samenwerken door: Gertjan Scheur (wiskundeleraar)(alleen vo)
– opstellingen Robotica leerlijn (po en vo), opstelling van robotjes van het Science Centre
– Mirte Robot (po en vo) – o.l.v. door Martin Klomp
– Mine Craft (po en vo)
17.30 – 18.00 – vrij programma, netwerken, rondlopen, kennismaken met elkaar
18.00 uur – afsluiting evt eten voor wie wil