Sinds 2006 zijn Nederlandse scholen bij wet verplicht aandacht te besteden aan ‘actief burgerschap en sociale integratie’. Burgerschapsvorming moet jongeren de basiskennis, vaardigheden en houding bijbrengen die ze nodig hebben om nu en straks actief te kunnen meedoen in een pluriforme, democratische samenleving. Burgerschapsvorming is vastgelegd in de kerndoelen van de onderbouw en in de eindtermen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Burgerschapsvorming is geen apart vak. Alle schoolvakken moeten hieraan een bijdrage leveren, dus ook de bètavakken.

Burgerschapslessen in de bètavakken zijn gericht op het verwerven van ‘wetenschappelijke geletterdheid’: het vermogen van mensen om kritisch om te gaan met omstreden wetenschappelijke kwesties wanneer deze nu of later in hun leven voorkomen. Denk hierbij aan het vormen van een onderbouwde mening over vraagstukken m.b.t. klimaat, gezondheid, technologische innovaties enzovoort, en het volgen van de maatschappelijke discussie hierover.

ENGAGE is een Europees project dat lessen heeft ontwikkeld over actuele kwesties in de maatschappij. Onderzoek heeft uitgewezen dat leerlingen gemotiveerd worden door deze lessen en diverse relevante vaardigheden ontwikkelen, zoals: omgaan met strijdige informatie, afwegen van waarschijnlijkheid en risico, perspectiefwisseling, (morele) argumentatie, dialoog en reflectie. De lessen zijn voorzien van een docentenhandleiding, een PPT presentatie en diverse leerling materialen, dus direct klaar voor gebruik in uw klas. Hieronder kunt u dit lesmateriaal vinden, en een korte samenvatting.

Eco-Phone

Uitroeiing ziektes

Proefdieren

Elektronische sigaretten

Fracking of niet?

Temperatuur stijging: Twee graden

Vitamine D tekort

Appliance science

Aanval van oude virussen

Cola verbannen

Verban de zonnebank

CarWars

Chocolade geld

Einde van dieselauto’s

Insecten eten

Eco-Phone

Hierbij gebruiken de leerlingen hun kennis over aardse hulpbronnen en passen zij wetenschappelijke vaardigheden toe voor het bedenken van een manier om telefoonfabrikanten over te halen om milieuvriendelijke telefoons te ontwikkelen.

Uitroeiing ziektes

Muggen kunnen ziektes als malaria, knokkelkoorts en het zikavirus overdragen van mens tot mens. Is het misschien een optie om alle muggen die ziektes meedragen uit te roeien?

Proefdieren

Leerlingen passen hun kennis toe over de invloed van astma op het gasuitwisselingssysteem en gebruiken dit om bewijs te onderzoeken en om te beslissen of dierproeven essentieel zijn voor de ontwikkeling van nieuwe astmamedicijnen.

Elektronische sigaretten

Leerlingen passen hun kennis van de deeltjestheorie toe om te beslissen of uitgeademde nicotine de niet-rokers in de buurt kan bereiken en leren de risico’s te beoordelen.

Fracking of niet?

In deze oefening beslissen leerlingen of ze het eens zijn met het verbod op fracken. Ze passen hierbij hun kennis van de eigenschappen van gesteente toe om te beslissen of de stoffen door het fracken in het water kunnen komen en leren ze hun meningen te rechtvaardigen.

Temperatuur stijging: Twee graden

In deze oefening passen leerlingen hun kennis van klimaatverandering toe in een nieuwe context.

Vitamine D tekort

In deze oefening beslissen de studenten of ze het dagelijks vitamine D-supplement nodig hebben, op basis van hun dieet en blootstelling aan zonlicht.

Appliance science

In deze oefening zullen de leerlingen een toekomstige (fictieve) beperking op hun elektriciteitsgebruik in huis overwegen.

Aanval van oude virussen

Zou een oud virus het menselijk ras kunnen vernietigen? In deze oefening leren studenten hoe ze bronnen kunnen onderzoeken om feiten uit de wetenschap te onderscheiden van fictie.

Cola verbannen

In deze oefening zullen leerlingen het bewijs voor de oorzakelijke verbanden tussen suikerconsumptie, obesitas en ziekte gebruiken om de voor- en tegenargumenten af te wegen betreffende het verbod op de verkoop van suikerhoudende dranken aan kinderen onder de 18 jaar.

Verban de zonnebank

In deze oefening gaan leerlingen aan de slag als onderzoekers voor een tv-programma en bereiden ze een rapportage voor over de bewering dat zonnebanken huidkanker veroorzaken.

CarWars

De leerlingen hebben een keuze: een elektrische auto kopen, een waterstofauto kopen, of een auto die rijdt op biodiesel. Wat is het beste? Leerlingen overwegen de opties en kiezen een winnaar.

Chocolade geld

In deze oefening passen leerlingen hun kennis van bestuiving toe om te bespreken waarom de opbrengsten van cacao afnemen.

Einde van dieselauto’s

Leerlingen gebruiken hun kennis van chemische reacties om de verbrandingsproducten van een dieselmotor te voorspellen. Vervolgens ontwikkelen ze hun communicatievaardigheden, door middel van een korte video waarmee zij autokopers overtuigen geen dieselauto’s te kopen.

Insecten eten

In deze oefening zullen leerlingen een menukaart voor de schoolkantine maken, die naast gebruikelijke gerechten ook smakelijke opties met insecten bevat. Kunnen ze overtuigende communicatie en hun kennis van natuurlijke bronnen gebruiken om leerlingen te laten kiezen voor insect alternatieven?

Het science Centre TU Delft ontwikkelt een nieuwe leerlijn Robotica voor primair- en voortgezet onderwijs. Binnenkort volgt er meer informatie over het programma.

Doel & resultaat:

Kennis maken met en verdiepen in de toepassingen van Robotica in het onderwijs.

Datum, tijd & locatie:

Datum: 11 april 2024

Tijd: 16:00 – 20:00 uur

Locatie: Robohouse TU Delft

Aanmelden kan in 2024

Betacoordinatoren:

Het betacoordinatorenoverleg sluit aan op de plenaire bijeenkomst/buffet en is van 18:30 – 20:00 uur

met aansluitend het alfa-gamma-betacoördinatorenoverleg

Het voortgezet onderwijs maakt steeds vaker werk van maker education. Er is al kennis opgebouwd over het ‘hoe’ van maker education.  Echter het ‘waarom’, de achterliggende theorie, overtuiging en verantwoording ontbreekt vaak nog. Wat zijn de effecten van maker education op persoonlijke en cognitieve ontwikkeling? Wat doet maken met leerlingen? Wat zijn goede interventies? Wat vergt maker education van de docent? Deze en andere vragen komen naar boven wanneer docenten en wetenschappers die zich met nieuwe vormen van leren en onderwijzen bezighouden over makersonderwijs praten en zijn de basis van dit project.

Tijdens de sessie neemt docentonderzoeker Manon Mostert van het Kenniscentrum Creating010 je mee in nieuwe technologie, didactische aanpak in maakplaatsen en techniek in het maatschappelijk domein en reikt toepassingen aan van het nieuw ontwikkelde Didactisch Kompas van Stadslab Rotterdam. Of je nu een docent bent in het voortgezet onderwijs, gespecialiseerd in beta, alpha, of gamma vakken, of een TOA die de passie voor het faciliteren van hands-on leren deelt, deze bijeenkomst heeft iets te bieden voor iedereen. O.a. ga je in een workshop aan de slag met een digitaal aangestuurde machine naar keuze. Denk hierbij aan een 3D printer, Lasersnijder, Vinylsnijder, Heatpress, Plastic shredder of Digitale borduurmachine. 

DOEL & RESULTAAT

Kijkje nemen in de keuken bij stadslab Rotterdam en praktisch aan de slag met Maakonderwijs,  ook voor TOA’s en vmbo-t docenten.  

DATUM, TIJD & LOCATIE

Datum: dinsdag 12 december van 16.00 – 20.00 uur (incl maaltijd)

Locatie: Hogeschool Rotterdam

De bijeenkomst is gecombineerd met een gezamenlijk alfa/gamma/betacoordinatorenoverleg (18.30  -20.00)

HBO Campustour Delft

Tijdens de campustour Delft kun je een kijkje in de keuken nemen bij de HBO-instellingen Haagse Hogeschool en InHolland Delft.  We bezoeken als eerste het nieuwe API gebouw waar de  praktijklessen voor studenten Luchtvaarttechnologie/Aeronautical Engineering van InHolland worden verzorgd. Daarna bezoeken we de Bètafactory de innovatie-locatie van de Haagse Hogeschool Delft. Aansluitend tijdens het diner is er gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. Na het eten zullen de HBO docenten van het Havo Bèta programma hun programma’s van dit schooljaar toelichten.

Programma HBO campustour Delft

15:30 –16:00 Inloop Inholland Delft

16:00 –16:10 Welkom en introductie

16:10 –16:45 Start rondleiding Inholland Delft en API (werkplaats van luchtvaarttechnologie)

16:45 –17:30 Rondleiding Beta Factory Haagse Hogeschool Delft

17:30 – Start netwerkdiner bij Haagse Hogeschool

18:30 – 20:00 havo bèta programma

Informatie havo bèta programma (ook online te volgen)

Het havo bèta programma geeft invulling aan de grote behoefte van havo docenten om hun havo bèta leerlingen met N-profiel hun talenten verder te laten ontplooien en alvast een kijkje te nemen bij een Hbo opleiding. Hogescholen bieden de havisten een meerdaags programma door vergezichten en toepassingen te laten zien van de bètavakken en is bedoeld voor leerlingen uit 4 havo met een N-profiel die meer kunnen en willen naast hun reguliere schoolvakken. De avondbijeenkomst op 20 november is voor alle (havo/beta) docenten die interesse hebben om hun leerlingen mee te laten doen aan het programma. Meer informatie over het programma vind je hier.

Van 18:30 – 20:00 uur is er afhankelijk van interesse ook ruimte voor verdiepende thema’s o.a. voor TOA’s en beta docenten

DOEL & RESULTAAT

• Campustour: Kijkje in de keuken HBO’s. Inzicht geven in aansluitings/wisselstroom programma’s  en welke keuzes er zijn bij HBO en WO.
• Infoavond havo bèta programma (ook online te volgen): Informeren over de HBO programma’s 2024, werving leerlingen en verdere planning.

DATUM, TIJD & LOCATIE

Datum: maandag 20 november (incl maaltijd)

16.00 – 17.30 uur: campustour Delft met een bezoek aan de hogescholen in Delft (fysiek)

17.30 – 18.30 uur: netwerkmaaltijd (fysiek)

18.30 – 20.00 uur: informatiebijeenkomst Havo bèta programma voor docenten (fysiek & online; je kunt op het inschrijfformulier aangeven of je de avondsessie evt online wilt volgen)

Locatie: Hogeschool InHolland Delft, Haagse Hogeschool Delft.

Verlevendig je lesstof: ontdek contextrijk en ervaringsgericht leren

Doe mee aan een workshop die je leert hoe je je lesmethoden kunt verrijken met contextrijk en ervaringsgericht leren. Ontdek praktische manieren om je lesmateriaal te verbinden met echte situaties. Vergroot de betrokkenheid van je leerlingen en stimuleer dieper begrip door meer interactie en minder eenrichtingsverkeer.

Theorie in actie

In het eerste deel krijg je praktische handvatten om je lessen op een interactieve manier te verbeteren. Ontdek de motivatietheorie van Pink en krijg inzicht in praktijkvoorbeelden, zoals het gebruik van serious games, hackathons, rollenspellen en ondernemerschap in de klas. De workshop Good Practices New Future Lab wordt geleid door Kristel Thieme, oprichter en directeur bij New Future Lab. Ze was en is betrokken bij de opstart, ontwikkeling en uitrol van diverse onderwijsinnovaties. Kristel is een oud-leerling van N&T aan het Willem de Zwijger College in Papendrecht en alumnus van de TU Delft.

Good Practices

In het tweede deel zijn de volgende workshops te volgen:

• Kristel Thieme:  ervaar zelf de kracht van interactief onderwijs. Je speelt een korte serious game. Daarna ga je aan de slag met de matching van interactieve lesformats aan lesstof binnen het curriculum.
• Rutger Ockhorst (Natuurkunde) geeft een sessie over de good practices van de PLG QuantumDot, quantumtechnologie in de les
• Annelies Veeningen geeft een inkijk in de onderwerpen van de Pre University Delft tracks die dit jaar van start gaan. (5vwo leerlingen met NT profiel kunnen zich tot 15 okt aanmelden via deze site)
• Timothy Houtman geeft een sessie over co-design en gezonde leefstijl

DATUM, TIJD & LOCATIE

Datum: donderdag 16.30 – 20.00 uur (incl maaltijd)

Locatie: TU Delft TNW22 classroom 3 en workshopruimtes Science Center TU Delft

Programma

16:00 – 17:30 uur deel 1 (TNW22 Classroom 3)

17:30 – 18:30 uur netwerkdiner (TU Delft Science Center)

18:30 – 20:00 uur deel 2 workshops (TU Delft Science Center)

Bètacoördinatoren

Het eerste bètacoördinatorenoverleg van het schooljaar op 28 september is van 18:30 – 20:00 en sluit aan op deel 1 en het netwerkdiner.

Een Arduino is een soort microcontroller die je op eenvoudige wijze in staat stelt om elektronische circuits te bouwen, aan te sturen en uit te lezen. Op die manier kun je veel verschillende dingen  meten, bouwen, maken en uitvoeren. Zo kun je onder andere een koelkast op een bepaalde temperatuur houden, een zelfrijdende robot aansturen, lichtsensoren maken, een lcd-scherm op je shirt aansturen en ga zo maar door. Het is dan ook niet gek dat op vele scholen gewerkt wordt met Arduino’s. In het onderwijs kunnen Arduino’s ingezet worden als practicummateriaal, bij een profielwerkstuk, en bij onderwerpen zoals technische automatisering, technisch ontwerpen, onderzoeken met meet- en regelsystemen en bij elektriciteit. Het werken met de Arduino sluit aan bij de 21e-eeuwse vaardigheden. Er is dan ook al veel verschillend lesmateriaal voor Arduino’s ontwikkeld.

De cursus is bedoeld voor docenten en TOA’s die voor het eerst met Arduino gaan werken (starters) of die er al eens mee zijn begonnen maar toe zijn aan een ‘doorstart’ (beginners).

Doel & resultaat

Na een korte inleiding basiselektronica worden er zelf veel praktische opdrachten gedaan. Naast de beginselen van Arduino is er aandacht voor het aansluiten van sensoren (analoog en digitaal), aansluiten van een actuator (bijv. een motor) en het zichtbaar maken van gegevens. Het is echter geen programmeercursus. Van deelnemers wordt verwacht dat ze buiten de cursusbijeenkomsten aan opdrachten werken.

Benodigde lesmaterialen

• Leren programmeren, meten en sturen met de Arduino, Jacco de Jong, ISBN 9789037260304, € 40,25
• Arduino kit, Basisset, ISBN 9789057524127, € 61,50

Daarnaast is er een laptop nodig waarop Arduino-software is geïnstalleerd. De software is gratis te downloaden van https://www.arduino.cc/en/software. Let op dat het installeren van software op laptops van school vaak door de systeembeheerder moet gebeuren (regel dit tijdig).

Maximaal aantal deelnemers: 12

Locatie

Hogeschool Rotterdam, locatie Museumpark laagbouw

Museumpark 40, 3015 CX Rotterdam 

Data

11 mei 2023 – 15:00 – 18:00 uur (incl maaltijd)

25 mei 2023 – 15:00 – 18:00 uur (incl maaltijd)

8 juni 2023 – 15:00 – 18:00 uur (incl maaltijd)

Laat je inspireren voor je vak en kom en ontdek nu de labs en onderzoeksfaciliteiten van de TU Delft tijdens deze campustour speciaal georganiseerd voor bèta docenten. Samen met een student en vakdidactici van de TU Delft bezoek je verschillende locaties op de campus. Bekijk hoe de onderzoekers bezig zijn om Nederland te beschermen tegen al het water of beleef absolute stilte in de Dode kamer. In deze an-echoische ruimte wordt een ruimte gesimuleerd zonder wanden. Door de geluidsgolven volledige te dempen kan hier onderzoek gedaan worden naar de richting van geluid. Bij een bezoek aan de Dream Hall krijg je de mogelijkheid om verschillende bekende voertuigen van dichtbij te bekijken zoals de Nuna (zonnewagen) of de WASUB (door menskracht aangedreven duikboot). Kortom de manier om de geheimen van de TU Delft te ontdekken en inspiratie te krijgen voor je les.

Praktische informatie:

Tour: Secrets of the TU Delft

Duur: 1,5u tot 2u

Start:  15:00u TU Delft Aula, adres is Mekelweg 5

Eind:  17:00u Science Centre, gebouw 26C – Hall 2

Aansluitend buffet en daarna een betacoordinatorenoverleg

Van nano tot giga – van losse atomen tot gehele aarde

Op donderdag 2 februari 2023 vond het jaarlijkse bètasymposium plaats van Onderwijsnetwerk Zuid-Holland. Op het symposium ontmoeten bètadocenten en TOA’s uit het voortgezet onderwijs elkaar en is er ruimte om van en met elkaar te leren. Onder andere experts uit het bedrijfsleven, vaksteunpuntcoördinatoren, vakdidactici en hogeronderwijsinstellingen delen hun ideeën en ontwikkelingen. Dit jaar stond het thema in het teken van nano tot giga, van losse atomen tot de gehele aarde.

Voor een impressie van het bètasymposium zie het sfeerverslag-betasymposium-2023

Programma

Fysieke sessies

Welke sessies fysiek werden aangeboden vind je via het overzicht fysieke workshops betasymposium.

Online sessies: Wiskunde/informatica en Bedrijf in de klas

Voor wiskunde en informatica docenten was er een speciaal programma van 15:00 tot 16:30 uur online te volgen met de Online workshop wiskunde_informatica.

Dit jaar hadden we twee bevlogen docenten uit het onderwijs als facilitators; Arjan van der Meij en Manon Mostert.

Arjan van der Meij is in 2021 door de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV) uitgeroepen tot ‘Natuurkundedocent van het Jaar ’. Arjan is sectieleider van ‘science’ en zorgt ervoor dat de bètasecties goed met elkaar samenwerken. Hij heeft een onderwijshart pur sang.

Arjan is een groot voorstander en uitdrager van het zogenaamde ‘maakonderwijs’. Door wat hij ‘klooien’ noemt, ontstaan er creatieve ideeën. Door te proberen en te maken, leren leerlingen van allerlei wiskundige, natuurkundige, biologische en scheikunde principes.

Dit ‘maakonderwijs’ draagt hij uit bij allerlei bijeenkomsten over onderwijs.

Manon Mostert – van der Sar is docentonderzoeker bij het Kenniscentrum Creating010. Manon is actief binnen de projecten Mapping Creative Rotterdam en Maker Education. Daarbinnen voert Manon onderzoek uit naar nieuwe onderwijsvormen. Zo ontwikkelde ze meerdere pressure cookers (Make Week, Make Stream, Make Day, Future Fest e.a.) in verschillende vormen. Ze is daarnaast actief met onderwijsontwikkeling voor het VO en PO op het gebied van maakonderwijs. Ze doet daarnaast onderzoek naar de docent als ontwerper, en met name naar de waarde van fouten (van docenten) voor het onderwijs.

Programma & Locatie

Locatie: Science Center TU Delft

Tijdstip: 15:00 – 19:00 uur (Online deelname mogelijk tot 16:30 uur)

14:45 uur Inloop en ontvangst

15:00 uur Welkom en inleiding van het programma (ook online te volgen)

15:30 uur Verplaatsen naar workshops

15:45 uur Workshopronde 1 (fysieke workshops en online wiskunde informatica workshops)

16:30 uur Plenaire afsluiting ronde 1, afscheid van onliners en fysiek naar workshopronde 2

16:45 uur Workshopronde 2

17:30 uur Pauze

17:45 uur Afsluiting

18:30 uur Borrel en walking dinner

Afgelopen jaren hebben verschillende groepen met enthousiaste deelnemers deelgenomen aan het Havo Bèta programma. Tijdens dit kennismakingsprogramma krijgen Havo 4 leerlingen met N-profiel gedurende vier middagen een kijkje in de keuken bij een hbo-instelling. Dit jaar hebben Hogeschool Leiden, Hogeschool Rotterdam en de Haagse Hogeschool mooie programma’s samengesteld voor de leerlingen.

HBO programma’s

OPZET

In deze bijeenkomst op 17 januari presenteren de verschillende hogescholen hun bovenstaande programma’s en is er een toelichting over de planning en inschrijving van de leerlingen.

LOCATIE, DATUM, TIJD

Locatie: Hogeschool Leiden

Informatiebijeenkomst 17 januari 2023, 16:00 – 18.00 uur

Loopbaan oriëntatie

Wat weten jouw leerlingen over technische vervolgopleidingen en technische beroepen? Hoe kan jij ze helpen bij hun keuze? Snuffelstages, praktijkopdrachten, gastlessen of bedrijfsbezoeken zijn voorbeelden van activiteiten die je in samenwerking met bedrijven of opleidingen kunt organiseren. Het zijn uitstekende activiteiten om leerlingen de praktijk te laten zien en ervaren. Daardoor kunnen zij zich een concreter beeld vormen. Dit helpt hen bij de oriëntatie voor later. Een gastles of bedrijfsbezoek is het meest effectief als de activiteiten onderdeel zijn van een groter geheel. Bijvoorbeeld van een project, lessenreeks of LOB-programma.

Doel en resultaat

Tijdens de bijeenkomst:

• Delen wij inspirerende praktijkvoorbeelden in de samenwerking tussen het voortgezet onderwijs en het bedrijfsleven.
• Gaan wij aan de slag met EHBTO (Eerste Hulp bij Techniekoriëntatie) en de toolkit van  Bedrijf in de Klas
• Werken wij aan mogelijkheden voor loopbaan oriëntatie activiteiten met medewerkers van bedrijven en het vervolgonderwijs aan de hand van het Beta & Techmentality model

Opzet programma

16.00 – 16.45 uur

Delen praktijkvoorbeelden vanuit de bedrijfsbezoeken bij Docenten on Tour en Sterk Techniek Onderwijs Haaglanden. Medewerkers van OGD, Octatube, I-EM Delft en Festo zijn aanwezig.

16.45 – 17.30 uur

Loopbaan oriëntatie in de praktijk. Welke activiteiten bestaan er bij de vervolgopleidingen, welke kennis en expertise is te verkrijgen bij organisaties als VHTO, Jet-Net en Stichting  C3.

17.30 – 18.15 uur

Werkafspraken maken over het vervolgtraject. Hoe kunnen we er voor zorgen dat scholen, vervolgonderwijs en bedrijven elkaar kunnen vinden. Wat is daarvoor nodig?

18.15 – 20.00 uur

Informele afsluiting onder het genot van een diner.

Locatie: Festo Delft

Tijd: 16 – 20 uur (incl maaltijd)