Vanuit het NPO-project Aansluiting vwo-wo is door de Universiteit Leiden vanuit het ICLON een gratis lessenreeks ontwikkeld in LessonUp voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en deze is nu beschikbaar! De lessen richten zich op het versterken en ontwikkelen van de studievaardigheden en academische vaardigheden van leerlingen. Je kan het lesmateriaal zowel direct in de vorm van 10 (bijvoorbeeld mentor-)lessen geven, als integreren in het curriculum van de vaklessen.

Voor docenten is het vaak lastig om leerlingen een goed overzicht te geven van de gevolgen van klimaatverandering. Energietransitie is een van de onderwerpen op het voortgezet onderwijs  dat geen duidelijke plaats heeft binnen het curriculum. Tijdens de masterclass innovaties energietransitie van het Onderwijsnetwerk Zuid-Holland / Bètasteunpunt Zuid-Holland wilden we daar handvatten voor bieden. Docenten uit het voortgezet onderwijs konden op 14 november in één middag- en avond kennis maken met innovaties en initiatieven op het gebied van energietransitie die op de TU Delft Campus. Paulien Herder trapte af namens TU Delft en Roby van Praag gaf een inleiding over de energie innovaties die getest worden op The Green Village. Er op volgde een inspiratietour op The Green Village, fieldlab voor duurzame innovatie in de stedelijke omgeving. Daarna konden deelnemers kiezen uit drie workshops (ENERGE project, energielekken opsporen met een warmtecamera en Darel Education).

Lessen verduurzaming schoolgebouwen

Schoolgebouwen zijn over het algemeen niet energiezuinig. Hoe kunnen we deze renoveren? In 2019 startte het Europese samenwerkingsproject ENERGE (ENergizing Education to Reduce Greenhouse Emission). Hoofdonderzoeker is Natalia Romero Herrera van TU Delft.  “Om schoolgebouwen in het voortgezet onderwijs te kunnen verduurzamen, moeten ze worden verbouwd. Iets dat naar verwachting niet zal gebeuren in de komende 10-20 jaar, vanwege het gebrek aan middelen en ondersteuning.” Natalia: “Dat is precies de periode waarin dit project impact wil maken. Door alle mensen van de school (scholieren, docenten en administratief personeel) erbij te betrekken, zullen we samen met hen een goedkoop technisch platform ontwerpen om de schoolgemeenschap bewust te maken van en gevoelig te maken voor hun technische en sociale context rond energie. Zo kan de school een plan voor energiebesparing ontwikkelen.

Warmtecamera spoort energielekken op

Nico Persoon, practor Energietransitie bij ROC Mondriaan, gaf een workshop over energielekken opsporen met een warmtecamera. Met een warmtecamera in de hand leerden deelnemers hoe potentiele energielekken op te sporen en te duiden. Zo bleek in het lokaal waar de workshop gehouden werd, de verwarming niet waterzijdig ingeregeld.

Energietransitie in de klas met Darel Education

Darel Education gaf een voorproefje van masterclass Energietransitie die zij voor het voortgezet onderwijs kunnen verzorgen. Hier krijgen kleine groepjes leerlingen in één dag een overzicht van uitdagingen, dilemma’s en mogelijke oplossingen.

De deelnemende docenten raakten geïnspireerd om het geleerde in de praktijk te brengen op hun school en met hun leerlingen. “Ik denk aan een bespaarchallenge! Welk team bespaart het meeste energie?”

Learning Community The Green Village TU Delft

De Learning Community van The Green Village wil leren, werken, innoveren verbinden. En daarmee de huidige en toekomstige beroepsbevolking trainen en inspireren. We hebben het lerend vermogen van iedereen nodig om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. De learning community werkt samen met de partners van Energy Switch Zuid-Holland. Op deze manier kan The Green Village haar kennis delen met bedrijven, overheden, kennisinstellingen; en zo ook met het voortgezet onderwijs. Samen met het Betasteunpunt Zuid-Holland/Onderwijsnetwerk Zuid-Holland wordt een vervolgtraject ingezet.

Hoe brengen we het maatschappelijk en wetenschappelijk debat dichter bij elkaar?

Een belangrijk onderdeel van goed burgerschapsonderwijs is om leerlingen kritisch na te laten denken over maatschappelijke vraagstukken. Met het project ‘Debat & wetenschap in de klas’ oefenen leerlingen verschillende vaardigheden en leren zij meer over de wetenschap en welke ethische vraagstukken dit kan opleveren. Je kan met jouw school meedoen aan dit project. Je krijgt dan een workshop in de klas en doet mee aan de Leidse Wetenschap en Debatdag op woensdag 24 april 2024.

Het ‘geloof’ in de wetenschap lijkt de afgelopen jaren steeds minder te worden. Op 7 november is zelfs een meldpunt geopend waar wetenschappers bedreiging en haatberichten kunnen rapporteren. Fake news is aan de orde van de dag, mede doordat sociale media als Twitter, Facebook en Instagram vaker als legitieme bronnen worden beschouwd. Met dit project willen we debat in het onderwijs aanmoedigen en leerlingen van verschillende disciplines laten nadenken over ethische vraagstukken die spelen binnen de wetenschap. Afgelopen jaar was ons thema het aanpassen van het DNA van de mens. Dit jaar is het thema commerciële DNA testen. Wat wil je en wat kun je over jezelf te weten komen? Begrijp je wat de consequenties zijn van het doen van zo’n test? Wat betekent dit voor je eigen privacy, maar mogelijk ook voor die van je directe familie? Van wie zijn al die data eigenlijk, van het bedrijf, van je zelf? Welke rol speelt een overheid? Kortom veel vragen. Er zijn veel ontwikkelingen en mogelijkheden gekomen. Hierbij liggen ook een aantal ethische vraagstukken ten grondslag van hoe wij als samenleving met deze nieuwe technologieën om willen gaan.

Deelnemende scholen

We willen met een aantal klassen van scholen uit de regio Leiden en Den Haag dit project starten. Leerlingen 4/5 havo en 4/5 vwo van verschillende vakgebieden (bèta, taal en maatschappij) kunnen meedoen aan het project. Ook voor docenten is er een speciale training en er wordt lesmateriaal ontwikkeld om te gebruiken in de klas.

Deelnemende scholen krijgen komend schooljaar:

• Een workshop debat & DNA van 2 á 3 lesuren voor leerlingen 4/5 havo en 4/5 vwo (1 klas of 25 leerlingen).
• Docententraining ‘Debatvaardigheden in de klas’ voor docenten van jouw school (van alle vakgebieden)
• Deelname aan de Leidse Wetenschap en Debatdag op woensdag 24 april op de Hogeschool Leiden

Voor deelname betaalt de school per klas of groep €500 voor alle bovengenoemde activiteiten.

Interesse?

Mocht je nieuwsgierig zijn geworden en mee willen doen aan het project maak dan graag jouw interesse (vrijblijvend) aan ons kenbaar. Dat kan je doen door dit formulier in te vullen. Wij zullen op een later moment contact opnemen om de verdere details door te nemen. Je kan ons ook een berichtje sturen via LinkedIn of onz@iclon.leidenuniv.nl. Het project is in eerste instantie bedoeld voor scholen uit de regio Leiden en Den Haag.

In samenwerking met Hogeschool Windesheim TechYourFuture organiseerden we op 28 september 2022 een minisymposium Robotica voor het primair- en voortgezet onderwijs op de campus van de TU Delft.

Deel 1  Robotica, onderzoeksresultaten en maatschappelijke toepassingen

Chris Verhoeven, associate professor TU Delft Robotics Institute nam ons mee op ontdekkingstocht over robotica in de maatschappij en de definitie van wat een robot nou eigenlijk is, en kwam tot de conclusie dat robots erg op dieren lijken. Daarna presenteerde Hanno van Keulen het TechYourFuture onderzoek Robowijs waarin is onderzocht hoe de sociale en technische vaardigheden van kinderen (9-13 jaar) met een stoornis in het autismespectrum bevorderd kunnen worden. Dit deden ze door middel van het programmeren van een robot (Lego Mindstorms) om boodschappen te doen in een supermarkt, gesimuleerd door zelf een plattegrond te tekenen en daarin enkele ‘challenges’ te tackelen. Een van de conclusies van dit onderzoek is dat robot-opdrachten langere communicatiecirkels veroorzaken en dat kinderen door te werken met de robots meer interactie hebben met elkaar. Meer informatie over het onderzoek kun je hier lezen. Tenslotte gaf Rianne van den Berghe een toelichting over haar onderzoek met de voorleesrobot die een boek kan voorlezen in verschillende talen. 

Deel 2 Rondleiding en workshops

Het plenaire deel van de bijeenkomst is hier online terug te zien.

De presentaties en foto’s kun je via deze link bekijken.

Wil je meer weten of in contact komen met de sprekers? Stuur je vraag naar onz@tudelft.nl

Hoe werkt motivatie in de hersenen? Hoe kunnen we pestprogramma’s verbeteren? En waarom zijn sommige jongeren meer gevoelig voor probleemgedrag dan anderen? Het digitale informatieboek van NeurolabNL bevat kennis en tools uit recent hersen- en gedragsonderzoek naar onderwerpen als motivatie om te leren, pesten en jeugdcriminaliteit. Op deze manier biedt het boek handvaten voor professionals die met jongeren werken, zoals docenten, mentoren, jongerenwerkers en behandelaars.

Onderzoek naar het jongerenbrein

De tips, tools en laatste kennis in dit boek komen voort uit vier jaar onderzoek in een team van meer dan 50 multidisciplinaire wetenschappers en praktijkpartners. Middels het NeurolabNL Startimpuls programma, gefinancierd via het Nationale Wetenschapsagenda programma van NWO, werken zij aan ‘Onderwijs en veiligheid voor jongeren’. In het programma staan praktische toepassingen van hersen- en gedragsonderzoek centraal.

Jongeren motiveren en pesten aanpakken

De hoofdstukken van het digitale informatieboek zijn ingedeeld per thema: ‘Motivatie‘, ‘Sociale buitensluiting‘, ‘Antisociaal gedrag‘, ‘Draagbare technologie‘, en ‘Samenwerking met de praktijk’, waarin de bevindingen op een toegankelijke manier zijn samengevat.

Ook staan bij elke bevinding links naar meer achtergrondinformatie in de vorm van blogs, filmpjes, en wetenschappelijke artikelen, of bijvoorbeeld online educatieve modules. Zo is er een tool ontwikkeld waarmee docenten hun eigen didactische aanpak op het gebied van motivatie kunnen beoordelen en verbeteren. Ook krijgen docenten praktische adviezen om pesten in de klas te bespreken aan de hand van onderzoek naar sociale informatieverwerking.

Het digitale informatieboek is hier gratis te downloaden als PDF. Daarnaast kunt u hier de animatievideo van NWO vinden, waarin de vier onderzoeksthema’s kort worden samengevat.

Impact meten

Wilt u helpen om de impact van de kennisverspreiding van het NeurolabNL team te verbeteren? Door deze 1-minuut durende vragenlijst in te vullen draagt u bij aan het onderzoek en helpt u mee een brug te slaan tussen wetenschap en praktijk.

Afgelopen schooljaar organiseerde Onderwijsnetwerk Zuid-Holland (als onderdeel van het ICLON) en de faculteit Geesteswetenschappen de alternatieve-leeslijst-awards. Deze award is door het Onderwijsnetwerk Zuid-Holland en de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden in het leven geroepen om boeken onder de aandacht te brengen die scholieren kunnen enthousiasmeren voor literatuur. Leerlingen, docenten, studenten en andere boekenliefhebbers uit het mbo, voortgezet en hoger onderwijs konden hun favoriete boek nomineren. Er waren geen restricties aan het nomineren van een boek en in iedere taal kon een boek genomineerd worden. Naast het nomineren van een boek kon je ook een pitch opnemen om zo een award in de wacht te kunnen slepen. Hieronder lees je meer over de winnaar en de top 20 alternatieve boeken voor op de leeslijst!

Goran Bouaziz winnaar Alternatieve Leeslijst Award

Goran Bouaziz, student Nederlandse Taal en Cultuur aan de Universiteit Leiden, is de winnaar van de Alternatieve Leeslijst Award. Bouaziz maakte de winnende pitch, waarin hij Het mysterie van de Mondscheinsonate van Willy Corsari op zeer overtuigende en enthousiaste wijze aanprijst. Mede-organisator van de Alternatieve Leeslijst Award Esther Op de Beek heeft hem de prijs, in de vorm van een boekenbon en oorkonde, uitgereikt. Bekijk hier de winnende pitch van Goran Bouaziz over Het mysterie van de Mondscheinsonate.

Hieronder vind je de top 20 aan genomineerde boeken van de alternatieve-leeslijst. Van de top 10 van genomineerde boeken is een poster gemaakt, die hier is te downloaden.

De top 20 van de Alternatieve Leeslijst (op alfabetische volgorde):

Hanna Bervoets – Alles wat er was (Nederlandstalig)

Laurent Binet – HhhH (Franstalig, meerdere vertalingen)

Stefan Brijs – De Engelenmaker (Nederlandstalig)

Charles Bukowski – Postkantoor (Nederlandstalig, vertaling uit het Engels)

Paulo Coelho – De Alchemist (Nederlandstalig, vertaling uit het Portugees)

Willy Corsari – Het mysterie van de Mondscheinsonate (Nederlandstalig)

Adeline Dieudonné – La vraie vie (Franstalig)

Wilma Geldof – Elke dag een druppel gif (Nederlandstalig)

Bernadette Heiligers – Schutkleur (Nederlandstalig)

Wolfgang Herrndorf – Tschik (Duitstalig)

Roxane van Iperen – ’t Hooge Nest (Nederlandstalig)

Arthur Japin – Een schitterend gebrek (Nederlandstalig)

Thomasz Jedriwski – Zwemmen in het donker (Nederlandstalig, vertaling uit het Pools) 

Charles Lewinsky – Terugkeer ongewenst (Nederlandstalig, vertaling uit het Duits)

Cixin Liu – Het Drielichamenprobleem (Nederlandstalig, vertaling uit het Chinees)

Joseph Oubelkas – 400 brieven aan mijn moeder (Nederlandstalig)

Christopher Paolini – Eragon (Engelstalig)

Matt Ruff – Lovecraft Country (Engelstalig)

Dimitri Verhulst – De helaasheid der dingen (Nederlandstalig/Vlaams)

Hanya Yanagihara – A Little Life (Engelstalig)

Nomineer een boek voor de Alternatieve-Leeslijst-Awards!

Lezen is leuk en belangrijk! Toch lezen we steeds minder en zeker onze jongeren. Iedereen kent wel Max Havelaar, David Copperfield en Madame Bovary, te vinden op veel leeslijsten, maar die spreken niet alle lezers aan. Gelukkig zijn er genoeg andere boeken die dat wel doen. Heb jij een boek gelezen waarvan je vindt dat die niet mag ontbreken op de leeslijsten? Nomineer deze dan voor de Alternatieve-Leeslijst-Awards!

Nomineren en pitchen

• Wie?
• Leerlingen, docenten, studenten en andere boekenliefhebbers uit het mbo, voortgezet en hoger onderwijs.
• Wat?
• Je favoriete boek, in een schooltaal naar keuze (Nederlands, Engels, Frans, Duits of andere schooltaal).
• Hoe?
• Door middel van een korte pitch (in het Nederlands): geschreven (een tekstje van max. 100 woorden) of gesproken (een filmpje van max. 1 minuut).
• Wanneer?
• Stuur je nominatie uiterlijk vrijdag 8 december naar: alternatieveleeslijstONZ@iclon.leidenuniv.nl

De jury

De awards zullen uitgereikt worden door een jury bestaande uit leerlingen, studenten en (vo/wo) docenten: zij beoordeelt niet het beste boek maar de beste pitches. De pitches zullen op inhoudelijke motivatie en originaliteit worden beoordeeld.

Uitreiking

De Alternatieve-Leeslijst-Awards zullen tijdens een feestelijke bijeenkomst bekend worden gemaakt op vrijdagmiddag 15 december van 16:00 tot 17:00 in het P.J. Veth gebouw, Nonnensteeg 1-3, zaal 1.01.

Over de Alternatieve-Leeslijst-Awards 

De Alternatieve-Leeslijst-Awards zijn door het Onderwijsnetwerk Zuid-Holland en de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden in het leven geroepen om boeken onder de aandacht te brengen die scholieren kunnen enthousiasmeren voor lezen en literatuur. Deze informatie is ook te vinden op de websites van ONZ, de vaksteunpunten Nederlands en Moderne Vreemde Talen (UL) en Letterlijk Leiden.

Onderwijsnetwerk Zuid-Holland (ONZ) organiseert een online collegetour als alternatief voor het jaarlijkse alfa- en gammasymposium. In deze tour gaan we op drie data online op bezoek bij verschillende onderzoekers. Zij bespreken in een livestream hun gedachtegoed in de vorm van een interactieve lezing waarbij je ook aan de slag gaat met een concrete lesopdracht voor jouw leerlingen. We hebben een prachtig programma samengesteld met diverse onderwerpen voor docenten van talen, zaakvakken en een vakoverstijgend college.

#1: 11 maart – Politieke beïnvloeding door de jaren heen: van nazipropaganda tot fake news 

 #2: 24 maart – Jongerentaal en culturele identiteit: van Smibanese tot verlan

#3: 8 april – Onderwijs vanuit perspectieven: ontwikkelen van een brede blik op de wereld en jezelf

Alle colleges vinden online plaats van 15.30 tot 17.00 uur. De colleges zijn inhoudelijk en interactief met als doel te inspireren en concrete lesideeën met elkaar te bespreken. Er zijn geen kosten verbonden aan het volgen van de colleges en iedereen is welkom.

Politieke beïnvloeding door de jaren heen: van nazipropaganda tot fake news

(Politieke) beïnvloeding is van alle tijden. In dit online college vertelt Marc van Berkel over een vorm van politieke beïnvloeding met vergaande gevolgen: de nazipropaganda die plaatsvond in de periode 1930 – 1945. Vanuit het Onderwijsmuseum wordt vervolgens uitleg gegeven over politieke beïnvloeding in de hedendaagse maatschappij en hoe dat bijvoorbeeld het stemgedrag of politieke standpunten van burgers kan beïnvloeden. Hierbij worden de verkiezingen van 17 maart als voorbeeld genomen. Over dit onderwerp ga je ook aan de slag met een concrete lesopdracht voor jouw leerlingen.

Sprekers: Marc van Berkel – Onderzoeker op het gebied van WOII en onderwijs en lerarenopleider Geschiedenis aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen & Stefan Vogels – Educator bij het Nationaal Onderwijsmuseum

Datum: 11 maart 2021  

Locatie: Online vanuit het Nationaal Onderwijsmuseum Dordrecht 

Tijd: 15.30 – 17.00 uur 

Doelgroep: docenten maatschappijleer, maatschappijwetenschappen, geschiedenis, burgerschap, Nederlands 

Aanmelden: https://fd24.formdesk.com/universiteitleiden/ONZcollegetour1

Jongerentaal en culturele identiteit: van Smibanese tot verlan 

Taal en identiteit hangen sterk met elkaar samen: met de taal die je spreekt druk je uit wie je bent en wat je vindt. Aafje de Roest doet onderzoek naar hoe jongeren hun culturele identiteit vormen aan de hand van de verhalen die ze in hedendaagse Nederlandse hiphop tegenkomen en zelf vertellen. Taal speelt daarin een belangrijke rol, en niet zelden worden er daarom in hiphop nieuwe talige constructies of nieuwe woorden bedacht – zoals het Smibanese. Aafje de Roest legt in dit college uit hoe je aan de hand van hiphop een inkijkje krijgt in hoe jongeren naar zichzelf en anderen kijken. Jenny Doetjes gaat in dit college in op Franse straattaal, waarin gebruik wordt gemaakt van het verlan: een Franse ‘geheimtaal’ die populair is onder jongeren en waarbij lettergrepen worden omgewisseld. Zo is het woord verlan afgeleid van l’envers, wat ‘het omgekeerde’ betekent. Jongeren die het verlan goed beheersen zijn letterlijk woordkunstenaars. Tijdens dit interactieve college leer je meer over de achterliggende theorie rondom taal(kunst) en wat taal voor jongeren – en jouw leerlingen – betekent. Er komen voorbeelden langs van verschillende (moderne) talen zoals Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans.

Sprekers: Aafje de Roest – Letterkundige, Universiteit Leiden & Jenny Doetjes – Taalkundige, Universiteit Leiden

Datum: Woensdag 24 maart

Tijd: 15.30 tot 17.00 uur

Locatie: Online

Doelgroep: Alle (moderne) taaldocenten: Nederlands, Engels, Frans, Duits, Spaans, Italiaans

Aanmelden: https://fd24.formdesk.com/universiteitleiden/ONZcollegetour2 

Onderwijs vanuit perspectieven: ontwikkelen van een brede blik op de wereld en jezelf

Goed onderwijs zorgt voor de ontwikkeling van een brede blik zodat leerlingen complexe kwesties vanuit verschillende perspectieven leren bevragen en benaderen. Bijvoorbeeld de coronacrisis: als je hier met een medische blik naar kijkt zie je iets anders dan wanneer je een economische, levensbeschouwelijke of politiek-bestuurlijke bril op zet. Als leerlingen vraagstukken vanuit verschillende kanten leren bekijken en creatief en kritisch leren benaderen verrijkt dat niet alleen hun beeld van de wereld maar leren ze ook welke brillen  goed bij hen passen.

In dit college presenteert en demonstreert Fred Janssen een toolkit waarin schoolvakken zijn uitgewerkt als 20 verschillende perspectieven waarmee grip kan worden gekregen op complexe kwesties. De perspectieven zijn daarvoor uitgewerkt in setjes vragen waarmee diep en breed inzicht in de kwestie kan worden ontwikkeld. Tevens bevat de toolkit een ontwerpvenster waarmee docenten onderwijs met deze perspectieven kunnen voorbereiden. Fred Janssen zal het gebruik van de toolkit door zowel docenten als leerlingen demonstreren. Hij doet dit aan de hand van enkele mondiale vraagstukken met als uitgangspunt de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. Deze toolkit kan zowel vakgebonden als vakoverstijgend worden gebruikt en is inzetbaar voor alle vakken.

Sprekers: Fred Janssen – Hoogleraar Didactiek en Opleidingsdirecteur ICLON, Universiteit Leiden

Datum: 8 april 2021  

Locatie: Online  

Tijd: 15.30 – 17.00 uur 

Doelgroep: docenten van álle schoolvakken 

Aanmelden: https://fd24.formdesk.com/universiteitleiden/ONZcollegetour3

‘De leerlingen zijn enthousiast en missen je.’ Dat mailde een leraar van het Haags Montessori Lyceum nadat derdejaars bachelorstudent Natuurkunde Resi Aarts een vrijdag geen bijles kon geven. Zij en Sem Grootscholten (master Public Administration) ondersteunen docenten in het voortgezet onderwijs. Dat doen ze bij netwerksscholen van de Universiteit Leiden en ze krijgen ervoor betaald.

Ondersteuning van onderwijspersoneel

Vo-scholen én studenten uit het hoger onderwijs kunnen zich aanmelden voor een regionaal PAL-programma. Bij de universiteit fungeert het ICLON als loket. Zeven studenten zijn inmiddels geplaatst. Het volgen van de lerarenopleiding of de educatieve minor zijn geen vereisten; de assistenten zijn dan ook nadrukkelijk géén vervangende leraren, ze helpen de leraar. Wel krijgen alle studenten voor ze beginnen een training bij het ICLON. Die betreft onder meer de verschillende rollen van de docent, het analyseren van non-verbaal docentgedrag (houding, intonatie, mimiek, aandacht, gebaren) en het geven van feedback. Daarna kunnen ze ook nog vakken bij het ICLON volgen. De PAL-studenten worden aangesteld bij de school waar zij ondersteunen en krijgen daarvoor een salaris van de school. Ook in andere regio’s in het land bestaan PAL-initiatieven, zoals in Amsterdam en in Twente.