De democratische rechtsstaat wordt uitgedaagd door populistische en nationalistische partijen. Zij zetten zich af tegen de ‘elite’, de tot nu toe dominante klassen van bestuurders, politici, rechters, wetenschappers en journalisten. Zij willen verandering van het staatsbestel. Allerlei bestaande instituties en instanties zouden ingrijpend aangepast of afgeschaft moeten worden.

Hoe moeten we aankijken tegen deze wens naar veranderingen? Is de rek uit het huidige bestel? Hoe kunnen we de burger meer invloed op het staatsbestel geven? Moet bestuur dichtbij de burger of juist centraler georganiseerd worden? Welke rol is weggelegd voor internationale organisaties, zoals de EU of de VN?

Tijdens het eerste deel van deze bijeenkomst worden mooie en actuele casussen besproken, die meer dan voldoende stof opleveren om uw leerlingen laten zien dat “staatsinrichting” verre van saai is.

In het tweede deel wordt ingezoomd op de invloed die populistische partijen op de omgang met het nationale verleden proberen uit te oefenen. Wat zijn de effecten op historische beeldvorming en op democratische waarden? Welke rol spelen moderne media daarbij?

Doel & resultaat

Net als in het publieke debat doen zich ook in de klas geregeld situaties voor waarin leerlingen meningen ventileren over zin of onzin van democratische waarden. Het is van belang dat u als docent dan over parate kennis beschikt. Gedurende deze bijeenkomst komen aansprekende casussen aan de orde die docenten volop mogelijkheden bieden om discussies in de klas deskundig te begeleiden, aan te zwengelen of prikkelende vragen te stellen. Uiteraard is er alle ruimte voor vragen en debat.

Datum & tijd

De hoorcolleges vinden plaats bij de Erasmus Universiteit te Rotterdam op de Woudenstein campus. Op maandag 17 februari vindt het hoorcollege plaats van 16.00 tot 19.00 uur.

ONZe boekenclub start met Wij slaven van Suriname van Anton de Kom. Dit boek uit de jaren dertig zou eigenlijk verplicht op iedere leeslijst moeten staan en past uitstekend binnen de discussie over de herziening van de canon. Voor het eerst werd de Surinaamse geschiedenis herschreven vanuit antikoloniaal gezichtspunt. Om zo’n boek in de klas goed te kunnen bespreken is het belangrijk om de historische en literaire betekenis goed te kunnen duiden. In de bijeenkomst verkennen we deze aspecten met Yra van Dijk, hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde in mondiaal perspectief.

Doel & resultaat

Iedereen leest van tevoren het boek. In de bijeenkomst praten we met elkaar over de tekst en vervolgens bespreken we de didactische mogelijkheden

Datum & tijd

De bijeenkomst vindt plaats op vrijdag 6 september van 15.00 tot 17.00 uur. We sluiten de bijeenkomst gezellig af met een borrel.

Klimaatspijbelaar, ontspullen en vliegschaamte: allemaal vrij nieuwe woorden die het afgelopen jaar regelmatig in het nieuws waren. Nieuwe woorden, ook wel neologismen genoemd, staan vaak in de belangstelling, maar zijn al deze nieuwe woorden eigenlijk wel zo bekend? En: zijn ze wel zo nieuw? Hoe vormen we neologismen, en wat betekenen ze precies? En waarom zijn het er eigenlijk zoveel en wat moet je met al die nieuwe woorden in woordenboeken? Vivien Waszink is taalkundige en werkt als lexicograaf (woordenboekmaker) aan het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW), een onlinewoordenboek van modern Nederlands. Ook is zij bezig een speciaal Neologismenwoordenboek op te zetten, vol nieuwe woorden.

Doel & resultaat

Bekend raken met de betekenis en de vorming van nieuwe woorden en ook met het gebruik. In de klas kunnen opdrachten gedaan worden met neologismen: heb je wel eens van dit woord gehoord? Zou je kunnen beschrijven wat dit woord betekent? Denk je dat dit woord door iedereen begrepen wordt? Kan dit woord door iedereen en overal gebruikt worden of niet? In het eerste deel van de bijeenkomst wordt vooral informatie gegeven, vervolgens gaan leraren met elkaar aan de slag in ontwerpateliers om de inhoud zo toe te kunnen passen in de les.

Datum & tijd

Deze nascholing vindt plaats op donderdag 28 november van 15.30 tot 17.30 uur.

Wat betekent het anno 2018 om een ‘burger’ zijn? Laat staan een ‘Nederlands staatsburger’? Voelen we ons allemaal niet meer deel van een groter, kosmopolitische wereld, waarin onderscheid tussen de verschillende wereldburgers verdwijnt? Het is tijd om constructies van Nederlanderschap, en burgerschap, onder de loep te nemen.

Daarvoor gebruiken we in deze workshop teksten van de middeleeuwen tot heden. We bespreken hoe burgerschap verbeeld wordt in publieke redevoeringen en traktaten, romans, maar ook hip-hop.  Zulke teksten spelen van middeleeuwen tot heden een cruciale rol in het vormgeven, onderhandelen en verspreiden van het moderne en contemporaine beeld van burgerschap en de burger.

Door leerlingen kennis te laten maken met ook historische en literaire  ‘onderhandelingen’ over wat een burger wel en niet mag en moet (rechten en plichten) en wie hij is (identiteit en uitsluiting), leren we ze dat burgerschap een dynamisch gegeven is dat verschilt in iedere tijd en cultuur.

Wie na deze middag meer verdieping over dit thema wil, kan zich vanaf september 2019 inschrijven voor een geheel digitale 10 ECTS MA-cursus die op afstand te volgen is. Kosten voor deelname 500 euro. Meer informatie: Yra van Dijk (y.van.dijk@hum.leidenuniv.nl). Tevens is er een 5 ECTS cursus in Utrecht vanaf 1 september 2019, onder dezelfde titel, die zich echter alleen richt op literatuur en burgerschap na 1830.

Eventueel is voorafgaand aan deze middag een ochtendprogramma te volgen over Stilistiek in de Neerlandistiek.

Programma:
(N.B. voorafgaand aan de bijeenkomst ontvangen deelnemers een uitgebreid programma met achtergrondliteratuur en materialen die worden gebruikt)

Datum & Tijd

De bijeenkomst vindt plaats op donderdag 6 juni van 12:30 tot 17:30, inclusief lunch. De locatie is de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden (exacte locatie wordt nog bekend gemaakt).

Is stijl meer dan de versiering (ornatus) van een gedachte? Welke stijlmiddelen zitten er in de gereedschapskist van redenaars als Jesse Klaver of Geert Wilders? Hoe kunnen we het werk van Van der Heijden en Voskuil stilistisch typeren? De stilistiek is van oudsher een wetenschapsgebied dat de verschillen disciplines binnen de neerlandistiek – taalkunde, taalbeheersing en letterkunde – verbindt. Tijdens deze ochtend stellen we in twee lezingen en een workshop de effecten van stijlkeuzes centraal. We analyseren die in historische dialogen, literaire teksten, politieke debatten en in de (verhalende)journalistiek.

Eventueel is aansluitend een middagprogramma te volgen over Literatuur en Burgerschap, zie elders op deze site.

Programma
(N.B. Voorafgaand aan de bijeenkomst ontvangen deelnemers een uitgebreid programma met achtergrondliteratuur en materialen die worden gebruikt)

Doel & Resultaat

Deelnemers maken kennis met recent onderzoek in de stilistiek vanuit de taalkunde, letterkunde en taalbeheersing van het Nederlands. Samen met de aanwezige docenten worden toepassingen in het middelbaar onderwijs verkend aan de hand van cursusmaterialen uit de cursus Stilistiek van de Universiteit Leiden.

Datum & Tijd

Deze nascholing vindt plaats op donderdag 6 juni van 10:00 tot 13:30, inclusief lunch. De locatie is de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden (exacte locatie wordt nog bekend gemaakt)

De grammatica is bedoeld om te laten zien hoe taal in elkaar zit. Bij traditionele zinsontleding leren leerlingen vooral ezelsbruggetjes: je vindt de persoonsvorm door een zin vragend te maken. Dat leert je niet wat een persoonsvorm is, waarom hij bestaat. Dat kan ook anders! Ervaar tijdens deze workshop hoe betekenisvol en motiverend grammaticaonderwijs kan zijn. We gaan aan de slag met werkvormen die door docentontwikkelteams zijn gemaakt en getest en die zijn gebaseerd op de thinking skills-didactiek: een activerende didactiek voor cognitief leren, waarbij eerst het taalgevoel van leerlingen wordt aangesproken, ze dan zelf met de taal aan de slag gaan om op die manier tot dieper begrip te komen van hoe die taal in elkaar zit.

Doel & resultaat

Docenten Nederlands krijgen inspirerende werkvormen aangereikt voor grammaticaonderwijs die zij direct in hun praktijk kunnen toepassen.

Tijd

Deze activiteit duurt van 16.00 tot 18.30 uur.