Na een goed bezochte en succesvolle studiemiddag vorig jaar organiseren onderstaande partners (ICLON, LUCSoR, ONZ, AlfaGamma) dit jaar opnieuw een studiemiddag in Leiden. Markus Davidsen, Gijs van Gaans en Michaël van der Meer en anderen delen hun ervaringen in het ontwikkelen van een herzien en geïntegreerd curriculum levensbeschouwing en religie voor het gehele voortgezet onderwijs (Lervo) en verwante activiteiten (het uitwerken van een Inspiratieboek, het uitwerken van een religiewtenschappelijke vakmethodiek ondersteund door een Comeniusbeurs).

Doel & Resultaat

We gaan deze middag concreet aan de slag met:

• Hoe kunnen we leerlingen in het voortgezet onderwijs stimuleren religieuze teksten en rituelen te onderzoeken?
• Welke stappen moeten leerlingen en leraren daarbij zetten en welke vaardigheden moeten ze ontwikkelen?
• Welke (primaire) teksten en rituelen lenen zich goed om te laten onderzoeken door leerlingen?
• Waar liggen de uitdagingen en wensen van leerlingen anno 2025 in een sterk gepolariseerde wereld waar religie en levensbeschouwing alles behalve een stille dood zijn gestorven?
• Welke hulpmiddelen zijn er al beschikbaar? Hoe kunnen we van elkaars ervaringen leren?
• Hoe kunnen we wetenschap en onderwijspraktijk nauwer op elkaar aan laten sluiten?

De inleiders verzorgen verschillende workshops deze middag. Deelnemers worden verzorgd met koffie, thee en een borrel. Ook zijn er gratis mee te nemen boeken. Deelname is gratis, maar aanmelding vooraf is wel vereist.

Betrokken partners: Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsonderzoek en Nascholing van de Universiteit Leiden (ICLON) https://www.universiteitleiden.nl/iclon;

Leiden University Centre for the Study of Religion (LUCSoR) https://www.universiteitleiden.nl/geesteswetenschappen/institute-for-area-studies/centrum-voor-religiewetenschap;

Onderwijsnetwerk Zuid-Holland (ONZ) https://www.onderwijsnetwerkzuidholland.nl/

AlfaGamma partners https://alfagammapartners.nl/

LERVO https://lervo.nl/

Comeniusprogramma https://www.nro.nl/onderzoeksprogrammas/comeniusprogramma

Datum, tijd & Locatie

Vrijdag 9 mei 2025

Tijd: 13.30 – 17.00 met aansluitend een borrel

Plaats: Universiteit Leiden, Lipsiusgebouw 1.47, Cleveringaplaats 1

Photo by Peter Herrmann on Unsplash

Onderwijs in de maatschappij van nu

De samenleving verandert razendsnel, en het onderwijs verandert mee. Lesprogramma’s en schoolvakken vernieuwen, technologie evolueert en leerlinggedrag verschilt van vroeger. Het ONZ-jaarsymposium Onderwijs in de Maatschappij van Nu biedt een dag vol inzichten en praktische handvatten om direct in de klas toe te passen.

Nadira Saab opent de dag met een lezing over het belang van technologie in het onderwijs. Joe Benetti sluit af met impact-driven education, waarin hij ingaat op de invloed van het secundair onderwijs op de ontwikkeling van het hoger onderwijs. Verder zijn er zes inspirerende workshops die je kunt bijwonen. Lees onderstaand het aanbod en meld je aan!

Keynote speaker: Technologie in het onderwijs- Nadira Saab

Nadira is Hoogleraar Onderwijswetenschappen en in haar onderzoeken richt ze zich onder andere op het gebruik van e-didactiek, technologie in het onderwijs en samenwerkend leren. Voor het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) heeft zij in 2023 de kennisagenda voor technologie in het onderwijs geschreven. Technologie biedt namelijk mogelijkheden om het onderwijs effectiever en efficiënter te maken, daarnaast kan technologie het leerproces van leerlingen ondersteunen, hun leerprestaties verbeteren en leraren helpen hun onderwijspraktijk te verbeteren.

Workshops

• Omgaan met controversiële onderwerpen in de klas – Geerte Savenije  Geerte werkt als docent aan de Universiteit van Amsterdam als onderzoeker op het gebied van pedagogiek. Ze richt zich in het bijzonder op het behandelen van gevoelige of controversiële onderwerpen in de geschiedenisles.

• Hoe gebruik je VR-brillen in de les – Mart Mojet – Mart is postdoc aan de Universiteit van Leiden en middelbare schooldocent Natuur, leven en biologie in Sneek. Hij doet onderzoek naar Virtual Reality (VR)-applicaties uit de good practice en hoe interventies voor het integreren van VR in de les kunnen worden vormgegeven. In zijn onderzoek kijkt hij naar de leeropbrengsten die deze VR-toepassingen opleveren in relatie tot individuele leerlingeigenschappen. Zijn methode bevat VR-simulaties, waarbij je bijvoorbeeld bij biologie het hart vanuit alle hoeken en gaten kunt bekijken met een VR-bril. Er worden ook VR-brillen meegenomen naar het symposium, zodat de docenten het zelf kunnen ervaren. Tijdens de workshops zal Mart een voorbeeldles biologie gebruiken, waarin hij de didactiek en ervaringen van het gebruik van VR-brillen in de les bespreekt. Hierna krijgen de docenten de kans om zelf aan de slag te gaan met de brillen.

• Motivatie in het puberbrein – Anne Visschers – Student Onderwijs Wetenschappen en loop onder andere stage bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek. Hier is zij bezig met het ontwikkelen en schrijven van een themapagina voor docenten, met als onderwerp Motivatie en het Puberbrein. Door middel van literatuuronderzoek verdiept zij zich in effectieve handvatten die je als docenten in de les kan gebruiken om de leerlingen actief te betrekken bij de les. Het doel is om niet alleen leerlingen in de klas te hebben die fysiek aanwezig zijn, maar ook motivatie hebben om mee te doen met de les en er ook daadwerkelijk iets van op de vangen.

• Hoopvol klimaatonderwijs – Michiel Dam & Mandy van Valkenburg – “De aarde gaat kapot en ik kan er niets aan doen!” Veel jongeren kijken niet bepaald positief naar de toekomst van de aarde, blijkt uit diverse onderzoeken. Bij de huidige generatie jongeren komen schuldgevoelens en angst veel voor wat zich uit in veel stress en spanning (eco-anxiety) wat zich weer uit in machteloosheid en boosheid. In zijn onderzoek richt Michiel zich daarom op onderwijsbenaderingen gericht op hoop zodat jongeren vanuit aangeboren hoop, probleemoplossend vermogen en creativiteit op een andere manier betrokken kunnen raken bij dit urgente onderwerp. Docente levensbeschouwing Mandy van Valkenburg (Vlietland College) is genomineerd voor de prijs van duurzame docent. Zij zet zich in voor groener onderwijs op haar eigen school en op alle andere scholen in Nederland. Zij laat geen moment onbenut om goede initiatieven aan elkaar te verbinden en probeert leraren te inspireren tot hoopvol klimaat onderwijs.Michiel en Mandy zullen in hun workshop theorie en praktijk verbinden en met de aanwezigen in gesprek gaan over het ontwerpen en organiseren van hoopvol klimaatonderwijs bij alle schoolvakken.

• Leerlingen begeleiden in het gebruik van chatbots – Lettie Dorst  Hoe leert u uw leerlingen verstandig omgaan met AI-vertalingen? Lettie Dorst, onderzoeker en docent taalwetenschappen, deelt haar inzichten over machinevertaalgeletterdheid in het voortgezet onderwijs. AI-vertalingen zijn een handige tool voor leerlingen, maar hoe zorgen we ervoor dat ze deze slim en verantwoord gebruiken? In deze workshop ontdekt u; Wat u als docent moet weten over AI-vertalingen; Wanneer AI-vertalingen nuttig zijn – en wanneer niet; Hoe u leerlingen leert kritisch met AI om te gaan. Het gaat niet alleen om gemak, maar ook om taalbegrip en kritisch denken. Doe mee en geef uw leerlingen de juiste vaardigheden voor de toekomst!

• Terrorisme, politiek geweld en disruptieve momenten: hoe bespreek je ze in het klaslokaal? – Maxine Hernix  De oorlog tussen Israël en Hamas, de invasie door het Russische leger in Oekraïne, de moord op Samuel Paty… Allemaal onderwerpen die lastig te bespreken zijn in de klas. Waarom is het belangrijk om dit soort heftige gebeurtenissen aan te kaarten? Hoe pak je dat soort gesprekken aan? Wanneer is het beter om dat niet te doen? En mag alles gezegd worden in het klaslokaal? In deze workshop ontwikkel je vaardigheden om een les te geven over deze onderwerpen en te reageren op heftige uitspraken van leerlingen. De training wordt gegeven en is gemaakt door TerInfo (https://ter-info.nl/): een programma van de Universiteit Utrecht om docenten (po, vo, mbo en hbo) te helpen bij het bespreekbaar maken van moeilijk bespreekbare onderwerpen.

Keynote speaker: Impact-driven education – Joe Binetti

Joe Binetti werkt als onderzoeker impactgedreven onderwijs aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn werk richt zich op het ontwikkelen van open onderwijs en het scheppen van vrije leeromgevingen waarin leerlingen hun eigen creativiteit kunnen ontplooien. Een van zijn grote doelen is dan ook het samenbrengen van universitaire theorie met de ervaringen van leerlingen en studenten. In zijn keynote zal hij ingaan op zijn eigen ervaringen in het onderwijs, zowel uit zijn tijd als middelbareschooldocent in Italië als in zijn huidige rol aan de universiteit.

Wij kijken er enorm naar uit om met elkaar in gesprek te gaan over de uitdagingen en kansen van onderwijs in een veranderende wereld. Tot 9 mei!

Datum, tijd & locatie

Vrijdag 9 mei

Pieter De La Courtgebouw

Wassenaarseweg 52, 2333 AK Leiden

Onderwijsnetwerk Zuid-Holland organiseert een leiderschapsbijeenkomst, inclusief diner, voor alle schoolleiders uit Zuid-Holland en omstreken. Tijdens deze bijeenkomst bespreken we welke kenmerken en aspecten zorgen voor sterk leiderschap en wat er van je wordt verwacht wanneer je de leiding hebt over een school.

Na ontvangst met koffie en thee en een korte introductie over ONZ, is Jasper Maas, docent en onderzoeker aan het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden, onze eerste spreker. In zijn promotieonderzoek heeft hij de rol van schoolleiders in het welzijn en de motivatie van docenten onderzocht. Verder bestudeert hij hoe het leiderschap van teamleiders en de sociale dynamiek in schoolteams kunnen bijdragen aan de motivatie van docenten, waardoor uitval wordt voorkomen en docenten langer voor de school behouden blijven. Op basis van deze onderzoeken zal Jasper Maas meer vertellen over schoolleiderschap in relatie tot het welzijn en de motivatie van docenten.

Na het diner zal tot slot Myra Warmer, expert op het gebied van professionalisering binnen het voortgezet onderwijs, spreken over praktische toepassingen en handvatten voor schoolleiders. Ze deelt concrete strategieën om docenten te ondersteunen in hun voortdurende ontwikkeling en groei binnen de school.

Dagprogramma

16:30-17:00 –  Inloop (Sterrewacht B1.04)

17:00-17:15 – Introductie ONZ – wie zijn wij? (Sterrewacht B1.04)

17:15-18:00 – Spreker Dr. Jasper Maas (Sterrewacht B1.04)

18:15-19:15 – Diner

19:15-19:30 – Inloop (Lipsius 1.48)

19:30-20:30 – Spreker Myra Warmer (Lipsius 1.48)

Datum, tijd & Locatie

Dinsdag 25 maart

van 16.30 tot 20.30 uur

Sterrenwachtlaan 11

2311 GW Leiden

Cleveringaplaats 1

2311 BD Leiden

Datum, tijd & locatie

Dinsdag, 11 februari van 16.00 tot 18.00 uur

Haagse Hogeschool

Johanna Westerdijkplein 75

2521 EN Den Haag