Afgelopen voorjaar 2022 zijn vanuit de vereniging docenten, TOA’s, leerlingen, studenten en schoolleiders bevraagd over hun ervaringen en ideeën over het vak nlt. De antwoorden van 60 docenten, 15 TOA’s, 396 leerlingen, 7 schoolleiders en 36 HBO studenten bieden een goed inzicht in de stand van het nlt-onderwijs. Bijvoorbeeld de interdisciplinariteit en de inhoud van het vak spelen de grootste rol in de passie van docenten voor het vak nlt.

Docenten geven aan dat het nlt onderwijs vooral belangrijk is voor de ontwikkeling van leerlingen. De verbeterpunten van het vak liggen vooral bij de modules en de organisatie op school. Ook de leerlingen zien daarin de verbeterpunten. De uitkomsten van dit rapport geven een mooie mogelijkheid om de werkwijze van de nlt-sectie bij jou op school te vergelijken met die op andere scholen, wat weer een mooie aanleiding is voor een inhoudelijke discussie over het vak nl.

Na het bespreking van het rapport zal de bijeenkomst dan ook bestaan uit het uitwisselen van ervaringen en een inhoudelijke discussie over het vak in het algemeen en de inhoud van de (Delftse) modules in het bijzonder.

Deze scholing wordt verzorgd door Sander Haemers. Per september 2022 is hij de nieuwe vaksteunpuntcoördinator nlt. Naast dat hij al negen jaar actief is bij ONZ is hij docent NLT op het Montaigne lyceum. Daarvoor heeft hij op het Stanislascollege Pijnacker NLT opgezet en was hij sectieleider. Bij ONZ is hij verantwoordelijk voor het bijscholingsprogramma voor nlt, het onderhoud van de Delftse nlt modules en inhoudelijke steun aan scholen en docenten.

Locatie: TU Delft

Tijd 16:00 – 18:00 uur

Wat wordt er behandeld op school?
Hoe representatief was het examen?
Wat zijn de werkelijk opgedane kennis en vaardigheden van leerlingen?
Wat zijn de verwachte effecten van het onderwijs op afstand?

De dag na de examenuitslagen is een goed moment om het voortgezet onderwijs en het Hoger onderwijs bij elkaar te brengen. In een plenaire sessie presenteren de TU Delft, de Hogeschool Rotterdam en Hogeschool Leiden hun bevindingen over kennis en vaardigheden van leerlingen met een bètaprofiel. Denk daarbij aan rendementscijfers, succesfactoren en de uitdagingen voor docenten van het Hoger onderwijs. Het tweede deel van de bijeenkomst gaat specifiek over de vakken natuurkunde, scheikunde en wiskunde. Onder leiding van vakdidactici van de lerarenopleidingen gaan docenten van het voortgezet onderwijs en het hoger onderwijs in gesprek met bovenstaande vragen als startpunt. We sluiten de bijeenkomst centraal af met de belangrijkste opbrengsten uit de vakspecifieke sessies en een blik naar de toekomst.

Doel: een dialoog tussen VO- en HO docenten
Verwachte opbrengst: meer kennis van de wederzijdse situaties.
Voor wie: docenten van de eerstejaars vakken in het hoger onderwijs en bovenbouwdocenten uit het voortgezet onderwijs. Er is voldoende ruimte voor vragen en/of discussie.

Locatie: Haagse Hogeschool Delft

Programma

13:45 – 14:00 uur          Inloop

14: 00 – 14:15 uur          Opening door Renée Prins en Sander Haemers, Bètasteunpunt Zuid-Holland.

14:15 -14:45 uur             Natasja Carol-Visser, docent bij de opleiding Chemie Hogeschool Leiden. De aansluiting van de havo met de opleiding Chemie van de Hogeschool Leiden.

15:00 u. -15:30 uur        Audrey Bink en Maureen van Ravenhorst-Vogelaar, afdeling Student Communication TUDelft. Studiesucces en diversiteit op de TUDelft

15:45-16:15 u.                 pauze

16:15-16:40 u.                 Rutger van Hogezand, manager of the Water management department Hogeschool Rotterdam. De doorstroom van en ervaringen met studenten bij de opleiding Watermanagement van de Hogeschool Rotterdam.

17:00-17:45 u.                 Inhoudelijk discussies per schoolvak onder leiding van de betreffende vakdidactici van SEC TUDelft; Wiskunde: Wim Caspers, Natuurkunde: Rutger Ockhorst, Scheikunde: Marie-Jetta den Otter

17:45 – 18:00 uur            plenaire afsluiting

Het doel van deze bijscholing is om keuzes te maken over de inzet van practica in het scheikundeonderwijs binnen de sectie. De argumenten achter deze keuzes zouden dan betrekking moeten hebben op de effectiviteit van het gegeven scheikunde-onderwijs. Maar practica kunnen ook een zelfstandige rol hebben. Bijvoorbeeld in een practicum leerlijn die op de handelingsvaardigheden is gericht, een onderzoeks leerlijn of meer in de relatie tussen experimenten en de theorie. Denk bij dat laatste aan het heen-en-weer denken en/of theorie uit experiment.

Doel & resultaat

Als deelnemer word je bewust van jouw eigen keuzes in jouw scheikunde onderwijs. Daarnaast is er veel aandacht over hoe je de discussie aangaat binnen een sectie. Argumenten moeten natuurlijk onderbouwd worden met vakkennis. Daarom komen inzichten uit de literatuur over de effectiviteit van practica, leerling denkbeelden en heen en weer denken ook aan bod.
De concrete opbrengst zal bestaan uit een zelfgeschreven plan waarmee de sectie aan de slag gaat met practica.

Data & tijd

De bijeenkomsten vinden plaats op:

• 12 oktober 2021 – 16.00 tot 18.00 uur
• 16 november 2021 – 16.00 tot 18.00 uur
• 11 januari 2022 – 16.00 tot 18.00 uur
• 8 maart 2022 – 16.00 tot 18.00 uur

In deze PLG ontwikkelen de deelnemers thuis een opgave die tijdens de bijeenkomsten besproken worden. Een simpele opzet, maar van oud-deelnemers krijg ik terug dat de bijeenkomsten als bijzonder leerzaam worden ervaren. Bij het construeren van een opgave komt veel scheikundedidactiek samen. Denk hierbij aan vakinhoud, taal van de schoolscheikunde en voorkennis van leerlingen. Het samen ontwikkelen van opgaven blijft een uitstekende manier om vakinhoudelijk bij te blijven.

Opzet

De focus ligt op het uitbreiden van vakinhoudelijke kennis, aangescherpte taal van schoolscheikunde en vaardigheden in het omgaan met denkstappen en voorkennis van leerlingen. Daarbij ga je natuurlijk aan de slag met een aantal SE-opgaven.

Datum & tijd

Start op donderdag 15 oktober met een online sessie.

De 4 à 5 vervolg bijeenkomsten worden daar gepland en zullen bij DOK Delft zijn.

Starttijd 18:30

Reactiemechanismen zijn een uitdaging voor zowel leerling als docent. Daarom organiseren we voor docenten een professionaliseringsbijeenkomst rond dit onderwerp met daarin een masterclass en een workshop.

In de masterclass legt TU Delft-onderzoeker Rienk Eelkema uit hoe met moderne polyadditie reacties zeer goed gedefinieerde blokcopolymeren worden gesynthetiseerd. Als specifiek voorbeeld kijken we naar elektrisch geleidende blockcopolymeren voor de halfgeleider-industrie. Na het diner start de workshop waarin Sander Haemers ingaat op de didactiek van reactiemechanismen. Hij zal tips en tricks uit het Journal of Chemical Education laten zien, terugkomen op de syllabus (want het blijkt dat veel lesmethoden meer behandelen dan wordt gevraagd) en een  lesmodule over reactiemechanismen presenteren.

Doel & resultaat

Aan het einde van de bijeenkomst ga je naar huis met frisse kennis van additiereacties in een interessante context, wetenschappelijke inzichten over de didactiek van reactiemechanismen en een lesmodule die je meteen kunt gebruiken in de klas.

Datum & Tijd

Donderdag 17 oktober

16:30 – 19:30 (met diner)

Aansluitend op de Masterclass reactiemechanismen vindt de startbijeenkomst van de PLG ‘Schoolexamenopgaven voor het (nieuwe) scheikundeprogramma’ plaats. In deze PLG ontwikkelen de deelnemers thuis een opgave die tijdens de bijeenkomsten besproken wordt. Een simpele opzet, maar bijzonder leerzaam. Dit komt omdat bij het construeren van een opgave veel scheikunde didactiek samenkomt. Denk hierbij aan vakinhoud, denkstappen, de taal van schoolscheikunde en de voorkennis van leerlingen. Deze PLG loopt alweer vijf jaar en heeft al een mooi aantal schoolexamenopgaven in onze dropbox opgeleverd.

Doel & Resultaat

De startbijeenkomst is een korte bijeenkomst van 30 minuten waarin de vervolgbijeenkomsten worden gepland en de onderwerpen worden verdeeld onder de deelnemers. Afhankelijk van de ervaring worden in de 4 tot 5 bijeenkomsten vervolgens per deelnemer 1 tot 3 opgaven
ontwikkeld.

Data & Tijd

De eerste bijeenkomst is op donderdag 17 oktober (19:30 – 20:00) – de andere 4 à 5 bijeenkomsten worden ter plaatse afgestemd (donderdagen 19:30 – 21:00).

De vervolgbijeenkomsten vinden plaats in de openbare bibliotheek van Delft, https://www.dok.info/home.html op loopafstand van station en parkeergarage. De startbijeenkomst zal bij de TU Delft zijn.

Tijdens deze bijeenkomst gaan vo- en ho-docenten met elkaar in gesprek om van elkaar te leren en de kennis van elkaars opleidingen te vergroten. Naast presentaties vanuit het hoger onderwijs zijn er gespreksronden tussen docenten.

Doel & REsultaat

Het doel van de bijeenkomst is om antwoord  te geven op vragen van vo-docenten, zoals:

• Welke onderdelen van de schoolvakken komen terug in eerste jaar?
• Wat zijn succesfactoren? Worden de beste leerlingen ook de beste studenten?
• Hoe goed doen mijn leerlingen het?
• Bezitten ze de juiste vaardigheden?
• Wat zijn de effecten van altijd beschikbare uitwerkingen en nauw omschreven pta’s?

Omgekeerd worden ook vragen van ho-docenten beantwoord, zoals:

• Van welke voorkennis mag ik uitgaan?
• Waar komen die grote verschillen tussen studenten van verschillende middelbare scholen vandaan?
• Wat zijn de huidige eindtermen van de eindexamenvakken?
• Wat leren leerlingen bij wiskunde D en nlt? En op welke scholen wordt dat aangeboden?
• Waar is de speelsheid van studenten gebleven?

Datum & Tijd

Maart 2020 – exacte datum volgt nog

16:00 – 20:00 (met diner)

De module Groene chemie maakt uit van een ge-update versie van de Delftse leerlijn, beschikbaar op de website. Het is juist over deze module dat we relatief veel vragen krijgen, met name over de berekening van E-factoren.

De bijscholingsavond zal bestaan uit een masterclass door Prof. R Sheldon en een workshop waarin de deelnemers zelf E-factoren gaan berekenen in een contextrijke praktische opdracht

In de masterclass zal Prof. Sheldon dieper ingaan op de berekening van E-factoren. Een onderwerp waaraan hij al bijna 40 jaar werkt (1).
In de workshop zal de focus liggen op de berekening van E-factoren van iets ingewikkelder productieprocessen. Deze workshop gaat weer een stapje verder dan het artikel over berekeningen van E-factoren uit de NVOX (2). Deelnemers van de workshop zullen zelf aan de hand van een blokschema een E-factor gaan berekenen van een productieproces.

Deelnemers zullen ervaren dat bijvoorbeeld de recirculatie van grondstoffen in combinatie met de aanwezigheid van een spui het berekenen van een E-factor ingewikkeld maakt. Ook zijn de berekeningen niet helemaal eenduidig en dat maakt ze geschikt voor een praktische opdracht. De eindopdrachten van de module zijn dan ook vernieuwd en hebben ook een meer open karakter gekregen.
De nieuwe versie van de module Groene chemie maakt uit van een ge-update versie van de Delftse leerlijn. Voor deze leerlijn is ook even aandacht tijdens de workshop.

Planning

16:30-17:30 u. Masterclass Roger Sheldon
17:30-18:15 u. Diner
18:15-19:30 u. Workshop Sander Haemers

Doel & Resultaat

Meer achtergrondkennis over Groene chemie en E-factoren en kennis gemaakt met een praktische opdracht en module die U daarna in de klas kunt gebruiken.

Datum en locatie

Donderdag 21 februari 2019 (Let op, was eerst 14 februari)

16.00 – 19.30 uur

TU Delft

(1) Roger Sheldon
(2) Haemers, S. (2014). Wat te doen met water en de E-factor? NVOX: Magazine voor het Onderwijs in Natuurwetenschappen, 39(2), 68-69.