Seksuele vorming is een verplicht kerndoel in het voortgezet onderwijs. Hoe kun je hier structureel aandacht aan besteden op school? In deze PLG ontwerpen we samen een vakoverstijgende doorlopende leerlijn.

DOEL & RESULTAAT

Sinds september 2012 is seksuele vorming toegevoegd aan de kerndoelen van het voortgezet onderwijs en daarbij verplicht. Doel hiervan is het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksuele dwang, en ook de seksuele weerbaarheid en respect voor diversiteit te bevorderen. Scholen mogen zelf beslissen hoe een en ander wordt vormgegeven in het curriculum. Nu blijkt dat niet alle scholen structureel aandacht besteden aan het onderwerp en dat aandacht bovendien sterk afhankelijk is van docenten of incidenten.

Met het ontwerpen en implementeren van een vakoverstijgende doorlopende leerlijn zorg je ervoor dat het kerndoel structureel verankerd wordt in het curriculum.

De PLG is bedoeld voor leraren van alle schoolvakken.

DATUM & TIJD

De PLG bestaat uit vijf bijeenkomsten van drie uur, in een groep van maximaal 15 deelnemers.

De bijeenkomsten zijn op:

• woensdag 6 november 2024 van 14.00 tot 17.00 uur
• woensdag 15 januari 2025 van 14.00 tot 17.00 uur
• woensdag 12 februari 2025 van 14.00 tot 17.00 uur
• woensdag 26 maart 2025 van 14.00 tot 17.00 uur
• woensdag 14 mei 2025 van 14.00 tot 17.00 uur

Onderwerpen zoals porno, #metoo en andere thema’s binnen seksualiteit spelen veel onder leerlingen. Niet iedere school heeft de kennis en kunde in handen om deze onderwerpen ook voldoende bespreekbaar te maken in de klas. Daarnaast ligt de aandacht voor deze onderwerpen vaak bij verschillende vakken: biologie, maatschappijleer, filosofie maar ook breder binnen de mentorlessen of burgerschap. In deze bijeenkomst willen we met verschillende docenten aan de slag gaan om deze thema’s op school meer bespreekbaar te kunnen maken en ook een start te maken met een leerlijn seksualiteit. Waar kan dit beter dan in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden, onderzoek van de Universiteit van Exeter heeft al aangetoond dat de afstand van tijd veiligheid kan bieden.

Doel & resultaat

Docenten krijgen casuïstiek en lesideeën aangereikt over het thema seksualiteit. Kiki Varekamp vertelt bijvoorbeeld over haar lessenreeks ‘Seks, drugs en rock & roll’. Marjolein Hottentot laat de docenten met elkaar in gesprek gaan over verschillende thema’s aan de hand van haar spel: Seks-is-meer-Ganzenbord. Doel van de bijeenkomst is te inspireren, lesideeën aan te dragen en daarnaast  een aanzet te geven tot een PLG waar men een doorlopende leerlijn seksualiteit voor op de eigen school gaat maken.

Programma:

14.00 – 14.15    Inloop en welkom door Stephanie Lemmel

14.15 – 14.35    Opening en aftrap: Kiki Varekamp

14.40 – 15.25   Workshopronde 1

15.25 – 15.40   Pauze

15.40 – 16.25   Workshopronde 2

16.30 – 16.45   Plenair afsluiten door kort ideeën te delen

17.00                Sluiting museum

17:00 – 18:30   Er wordt inclusief een borrel en een warme maaltijd aangeboden in
restaurant Pavarotti aan de Nieuwe Rijn 48, op loopafstand van het RMO.

Aansluitend is er de mogelijkheid om een start te maken met een doorlopende leerlijn voor              jouw school o.l.v. Diana Machielse en Kiki Varekamp.

Uw workshopvoorkeur kunt u doorgeven bij uw inschrijving.  De bijeenkomst is vakoverstijgend.

Workshopronde 1 | 14.40 tot 15.25 uur

1. Het Seks is meer… Ganzenbord.

Zie je er tegen op om met je klas, jongeren over seks te praten? Praat je al met hen over seks, maar wil je een aanvulling op de bestaande methodes? Ben je op zoek naar afwisseling bij het geven van seksuele voorlichting?

Het ‘Seks is meer… Ganzenbord’ is een educatief voorlichtingsspel voor instellingen, scholen, buurthuizen en alle plekken waar seksuele voorlichting wordt gegeven.

Dit spel gaat over grenzen, wensen, beetje humor erin, vragen met antwoorden, meningsvragen en vragen die je samen beantwoordt.

De vragen gaan over allerlei onderwerpen, zoals bloot fotograferen, LHBTI, wel of niet een Valentijns kaart, hoe laat je iemand merken dat je diegene erg leuk vindt, romantiek, voorbehoedsmiddelen, verkering met iemand uit een andere cultuur, zwangerschap, abortus, enz, enz.

Het is een afwisselende werkvorm naast de bestaande methodes. In deze workshop krijg je de mogelijkheid om kennis te maken met de unieke spel en ga je het zelf spelen.

Informatie over de workshopgever

Marjolein Hottentot heeft 30 jaar les gegeven als docent verzorging/zorg en welzijn en begeleidt nu pubers met een beperking in zelfredzaamheid en zelfstandigheid, aan huis. Op twee verschillende scholen heeft zij mediation lessen opgezet en mediation training gegeven waardoor de leerlingen zelf conflicten zijn gaan oplossen. Ook is zij leerlingbegeleidster geweest en heeft ze vele jongeren één op één begeleid die te maken hebben gehad met bijvoorbeeld uit de kast komen, zwangerschap, incest en loverboys/lovergirls. Na al die jaren ook seksuele voorlichting te hebben gegeven is zij haar spel verder gaan ontwikkelen (de start van dit spel ligt al in haar opleidingstijd, bij het vak ‘Hoe geef je seksuele voorlichting?’) en er bestaan nu 5 verschillende versies van het Seks is meer… Ganzenbord spel.

Marjolein Hottentot, www.olein.nl

2. Workshop ‘Eros – liefde, seksualiteit en gender in het museum’

In de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden bevinden zich tal van voorwerpen die te maken hebben met seksualiteit. Ze bieden een goed startpunt voor een gesprek met leerlingen, bijvoorbeeld over vragen als ‘Moeten objecten met expliciet seksuele scènes voor iedereen te zien zijn in een museum? En op social media?’ Uit ervaring blijkt dat de historische afstand tot voorwerpen uit de oudheid het voor leerlingen makkelijker maakt om over seksualiteit te praten. Tijdens deze workshop bekijken we een aantal voorbeelden van objecten en werkvormen en gaan we met elkaar in gesprek over de plek van een museumbezoek rond dit thema in het curriculum.

Informatie over de workshopgever

Willemijn Fortuin is museumdocent bij het Rijksmuseum van Oudheden en heeft daarnaast ervaring met het geven van seksuele voorlichting aan scholieren.

Workshopronde 2 | 15.40 tot 16.25 uur

1. Hoe kun je filosofie inzetten als middel om het te hebben over #metoo en consent?

In deze workshop maak je kennis met een les die ingaat op het begrip hermeneutisch onrecht (hoe jouw ervaringen in de wereld en de manier waarop je die uitlegt niet worden gehoord of niet serieus worden genomen) en wat dat met #metoo te maken heeft. Verder kijken we naar de mogelijkheid van zelfkennis en hoe dit op gespannen voet kan staan met het stellen van persoonlijke grenzen en het geven van consent.

Informatie over de workshopgever

Kiki Varekamp is docent filosofie en ontwikkelaar van curricula. Zo heeft ze onder andere een filosofische lessenserie over seks, drugs en rock ’n roll ontwikkeld waarbij de leerlingen in gesprek gaan over (soms controversiële) onderwerpen rondom seks en drugs. Verder houdt ze zich bezig met het thema inclusiviteit in het filosofiecurriculum. Hierover publiceerde ze samen met Heleen Booy een artikel in de Groene Amsterdammer, getiteld: ‘Diversiteit als toetje’.

2. Het weten bevragen – feministische methodes voor leerlijnontwikkeling seksualiteit

In deze workshop reflecteren we op de opvattingen, metaforen en verhalen die ons perspectief op de biologie van de voortplanting (mede)vormen. Hiervoor gebruiken we methodes geïnspireerd op de feministische wetenschapsfilosofie. Wat we weten over en hoe we kijken naar de biologie van de voortplanting hangt af van allerlei (persoonlijke en culturele) factoren. Wat betekent dat voor de manier waarop we lessen over voortplanting, seksualiteit en intimiteit vormgeven?

Informatie over de workshopgever

Ellen Algera studeerde Media Studies, Wijsbegeerte en Culturele Analyse en promoveert op dit moment in de Medische Antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Haar promotieonderzoek richt zich op de opkomst van nieuwe smartphone apps als methode om zwangerschap te voorkomen, en de implicaties daarvan op de anticonceptiezorg in Nederland.

3. Queer audiotour

De queer audiotour van het Rijksmuseum van Oudheden leidt langs verschillende objecten met een LHBTQI+verhaal: van de pruiken van Maya en Merit tot het liefdesleven van de Romeinse keizer Trajanus. Met deze audiotour belicht het museum de rijke geschiedenis van gender en seksualiteit in de oudheid én in de museumcollectie. Tijdens de workshoprondes bestaat de mogelijkheid om deze audiotour in de museumzalen te beluisteren.

LET OP: Hiervoor gebruiken de deelnemers hun eigen telefoon en oortjes.

Door te wroeten in de grond, te kijken, voelen, misschien zelfs proeven, ervaren we wat de schooltuin ons te bieden heeft. Inspiratie opdoen in de natuur wordt natuureducatie op zijn best, wat er tevens toe zal bijdragen dat onze leerlingen nog meer kennis en respect voor de natuur en het milieu zullen krijgen. In 2020 hebben we de online masterclass over het succesvol aanleggen van een schooltuin aangeboden. Vorig jaar was het vervolg fysiek bij het Haags Montessori Lyceum met gastdocent Ard Zwinkels van Hogeschool InHolland. Dit jaar zijn we te gast bij het Segbroek College in Den Haag, waar Rémon Dammers, Consulent milieueducatie voortgezet onderwijs, afdeling Archeologie & Natuur-en MilieuEducatie een lezing zal geven.

Deze bijeenkomst is heel goed los van de voorgaande twee bijeenkomsten te volgen. De bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 4 april van 16:00 – 18:15 uur op het Segbroek College, Goudsbloemlaan 131 in Den Haag. Aansluitend is het mogelijk om mee te eten.

Doel & Resultaat

Het doel van de masterclass ‘het Buitenlokaal’ is met de kennis en ervaring die we opdoen in de schooltuin de theorielessen te verlevendigen, dit te gebruiken voor meerdere vakgebieden maar tevens elkaar te inspireren bij de opzet en het onderhoud van een schooltuin.

Deze bijeenkomst is verplaatst naar het bètasymposium van 4 februari en zal aangeboden worden als workshop in het programma. 

Is het erg als een meisje voor de grap in de ballen van een jongen knijpt? Wat is masturberen? Deze en nog meer vragen komen aan bod bij het spel: ‘Seks is meer-Ganzenbord… wat je wilt weten en niet durft te vragen’, het educatieve seksuele voorlichtingsspel. Kennis en het vormen van een mening wisselen elkaar hier af. Daardoor komt op een speelse wijze de dialoog op gang en leren leerlingen van elkaar en zichzelf. Ze zijn zo beter in staat gezonde keuzes te maken. Het doel van het spel is om jongeren te laten oefenen met praten, hun mening te vormen én zich bewust te maken van hun wensen en grenzen op het gebied van seksualiteit en relaties.

Bekijk deze video van Marjolein Hottentot voor meer informatie over het bordspel:

Doel & Resultaat

Zie je er tegen op om met je klas over seks te praten? Of praat je al over seks met je klas, maar wil je een aanvulling op de bestaande lesmethodes? Of ben je op zoek naar afwisseling bij je lessen over seksuele voorlichting? Deze masterclass biedt jou als docent handvatten en houvast om seksualiteit bespreekbaar te maken in de klas. Het spel is ontworpen door Marjolein Hottentot en o.a. gebaseerd op Senseinfo, Seksuelevorming en langlevedeliefde.

Deze bijeenkomst duurt van 15:30 tot 18:00 uur, locatie wordt later bekend gemaakt.

Vorig schooljaar hebben we de online masterclass over het succesvol aanleggen van een schooltuin kunnen volgen. Deze masterclass gaan we met de docent, Ard Zwinkels van Hogeschool InHolland, de tuin in. Door te wroeten in de grond, te kijken, voelen, misschien zelfs proeven, ervaren we wat de schooltuin ons te bieden heeft. Inspiratie op doen in de natuur wordt natuureducatie op zijn best, wat er tevens toe zal bijdragen dat onze leerlingen nog meer kennis en respect voor de natuur en milieu zullen krijgen.

Doel & Resultaat

Het doel van de masterclass ‘het Buitenlokaal’ is de kennis en ervaring die we opdoen in de schooltuin daarmee de theorielessen, te verlevendigen. Die kennis en ervaring te gebruiken voor meerdere vakgebieden.

Deze bijeenkomst vindt plaats op het Haags Montessori Lyceum van 15:00 tot 18:00 uur.