Elk jaar na de bekendmaking van de Nobelprijs voor de natuurkunde /scheikunde is er een lezing over de natuurkunde/scheikunde achter de prijs.
We willen hier mee graag inspelen op de actualiteit van het wetenschappelijke onderzoek dat deze prijs verdient.

Doel & Resultaat

De lezing is bedoeld om enig inzicht te verkrijgen in de natuurkunde die met deze prijs in het zonnetje wordt gezet. Op deze manier kun je deze onderwerpen de volgend dagen meteen aankaarten in de les.

Datum & Tijd

De bijeenkomst vindt plaats op donderdag 9 december van 16.00 tot 17.30 uur.

Inhoud programma 

Dit jaar is de Nobelprijs voor natuurkunde gegaan naar drie fysici, Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann en Giorgio Parisi, die patronen hebben ontdekt in complexe systemen, zoals het klimaat. Chaos en fluctuaties zijn de overkoepelende thema’s in het onderzoek.

Ter ere hiervan verzorgt professor Pier Siebesma, verbonden aan de TU Delft en het KNMI, de jaarlijkse ONZ nobelprijslezing. Hij zal kort aandacht besteden aan het werk van de drie afzonderlijke onderzoekers. Daarna duikt hij dieper in het werk van Syukuro Manabe die in de jaren 60 met een energiebalans het eerste klimaatmodel opstelde. Later breidde Manabe dit uit tot een 3D-model waarvan de voorspellingen nog steeds goed overeen met het meest recente IPCC-rapport. In de lezing wordt ook de koppeling gemaakt naar recent onderzoek en de rol van Nederlandse instituten als het KNMI.

Pier Siebesma is hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft op het thema: Atmosfeer, Weer & Klimaat. Daarnaast heeft hij een aanstelling op het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI). Hij heeft Natuurkunde gestudeerd aan de Rijksuniversiteit van Groningen en is daar in 1989 gepromoveerd op het onderwerp “Fractale Structuren in de Natuur”. Sinds 1990 werkt hij bij KNMI aan de modellering van wolken en turbulentie voor weer en klimaat.

Om leerlingen te helpen meer gevoel te ontwikkelen bij het onderwerp radioactiviteit, heeft de Junior Academy van NRG lesmateriaal ontwikkeld dat ondersteuning biedt aan het curriculum voor ‘Medische Beeldvorming’. Wat leuk is aan dit lesmateriaal, is dat leerlingen vanuit een realistische case in het ziekenhuis patiënten onderzoeken met behulp van medische beeldvorming technieken. Op deze manier krijgen de leerlingen vanuit praktijkervaring beroepsperspectieven mee.  Elke leerling werkt vanuit één expertise (scheikunde, natuurkunde, arts of logistiek) samen met de andere disciplines in de molybdeenketen om zo veel mogelijk patiënten te helpen in de uiteindelijke ‘Challenge’.

De ontwikkeling van het lesmateriaal gebeurt in samenwerking met de vereniging NLT.

Doel & resultaat

Het doel is informeren en inspireren, zodat docenten inzicht hebben in het onderwerp radioactiviteit en de ontwikkelingen van het lesmateriaal. Docenten kunnen feedback geven hoe zij het binnen hun vak willen vormgeven.

Datum & tijd

De bijeenkomst is via TEAMS op donderdag 14 oktober 2021 van 15.30 tot 16.30 uur.

Spijker je kennis bij over actueel moleculair kankeronderzoek. U-Talent, Bètapartners en het UMC Utrecht organiseren vier lezingen van vooraanstaande wetenschappers, met na elke lezing een vertaalslag naar de klas. Geïnteresseerde leerlingen zijn ook welkom bij de lezingen!

De seminarreeks bestaat uit vier bijeenkomsten van 16.00 tot 18.00 h. Het is ook mogelijk om je op te geven voor één of enkele van de bijeenkomsten.

Op vrijdag 30 oktober (16-17 uur) organiseert de NNV, in samenwerking met de Virgo Collaboration, een digitaal evenement over zwaartekrachtgolven speciaal voor docenten en (oudere) leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Toppers uit het veld zullen vertellen wat zwaartekrachtgolven zijn en hoe ze gemeten worden. Daarnaast zit er een panel van ervaren onderzoekers en startende talenten klaar om vragen vanuit het publiek te beantwoorden, zodat deelnemers ook een actieve bijdrage kunnen leveren. De jonge wetenschappers (rolmodellen) kunnen tevens vertellen waarom zij gekozen hebben voor een carrière in natuurkunde.

Zwaartekrachtgolven staan volop in de belangstelling, er vindt spannend onderzoek plaats op dit vlak. De Europese bijdrage aan het onderzoek wordt geleid door de Virgo Collaboration. Virgo is samen met de Amerikaanse LIGO Scientific Collaboration verantwoordelijk voor de grote ontdekkingen die aan de hand van zwaartekrachtgolven worden gedaan. De opvolger van de Virgo- en LIGO-zwaartekrachtgolfdetectoren, de Einstein Telescoop, zal mogelijk in Nederland worden gebouwd. In het onderwijs is er (nog) niet zoveel ruimte voor deze spannende ontwikkelingen, des te meer reden om deze activiteit te organiseren.

Aanmelden voor dit evenement kan door een email te sturen aan bureau@nnv.nl, ieder die zich aanmeldt, ontvangt te zijner tijd een link naar de Zoomactiviteit.

Leerlingen hebben nogal eens het idee dat natuurwetenschappelijke vakken niet echt boeiend zijn. Zou het kunnen zijn dat we de nadruk te sterk leggen op de uitkomsten van wetenschap en te  weinig op de spannende zoektocht naar kennis? Hoe kan wetenschapsfilosofie helpen om die kant van wetenschap te laten zien?

Opzet

Na een inleiding over de aard van natuurwetenschappen (en de verschillen met technische wetenschappen) gaan we aan de slag om activiteiten te bedenken waarin de aard van wetenschap als een zoektocht naar kennis centraal staat. Leerlingen leren daarin dat wetenschappers eigenlijk ontwerpers van theorieën en modellen zijn, en dat er net als bij ontwerpen altijd meer dan één
mogelijk antwoord is.

Datum & Tijd

Donderdag 10 juni 2021

16:00 – 18:00

Een Arduino is een soort microcontroller die je op eenvoudige wijze in staat stelt om elektronische circuits te bouwen, aan te sturen en uit te lezen. Op die manier kun je veel verschillende dingen  meten, bouwen, maken en uitvoeren. Zo kun je onder andere een koelkast op een bepaalde temperatuur houden, een zelfrijdende robot aansturen, lichtsensoren maken, een lcd-scherm op je shirt aansturen en ga zo maar door. Het is dan ook niet gek dat op vele scholen gewerkt wordt met Arduino’s. In het onderwijs kunnen Arduino’s ingezet worden als practicummateriaal, bij een profielwerkstuk, en bij onderwerpen zoals technische automatisering, technisch ontwerpen, onderzoeken met meet- en regelsystemen en bij elektriciteit. Het werken met de Arduino sluit aan bij de 21e-eeuwse vaardigheden. Er is dan ook al veel verschillend lesmateriaal voor Arduino’s ontwikkeld.

Deze basiscursus Arduino is bedoeld voor TOA’s en docenten die nog weinig ervaring hebben met arduino’s. Advies is om met een directe collega te komen zodat er direct nagedacht wordt voor een bredere implementatie op school.

Opzet

In deze module ga live je zelf aan de slag met een online Arduino simulator (emulator). Hierbij kan je van veel functionaliteiten van de arduino gebruiken, zonder er eentje te hebben, ook ideaal voor leerlingen. Je leert de basis van het maken van een circuit en het bouwen van een programma die de elektronica uitleest en aanstuurt. Deze basis is voldoende om zelf verder kennis en vaardigheid met Arduino te ontwikkelen.

DAtum & Tijd

Donderdag 4 maart 2021

18:00 – 20:30

Tijdens deze workshop maak je als docent van een natuurwetenschappelijk vak kennis met burgerschapslessen waar een actueel maatschappelijk vraagstuk of thema (Socio Scientific Issues (SSI)) in is verwerkt. Ook denk je na over burgerschapslessen die je zelf zou willen maken en geven.

OPZET

We maken kennis met bestaand SSI-lesmateriaal en burgerschapscompetenties. We discussiëren over wat burgerschap in jouw eigen vak/lessen betekent. Er wordt ingegaan op activiteiten en tools die in zo’n les gebruikt kunnen worden. Daarna inventariseren we jullie ideeën voor een eigen burgerschapsles.

Burgerschapslessen in de bètavakken zijn gericht op het verwerven van ‘wetenschappelijke geletterdheid’: het vermogen van mensen om kritisch om te gaan met omstreden wetenschappelijke kwesties wanneer deze nu of later in hun leven voorkomen. Denk hierbij aan het vormen van een onderbouwde mening over vraagstukken m.b.t. klimaat, gezondheid, technologische innovaties enzovoort, en het volgen van de maatschappelijke discussie hierover. Actueel is meningsvorming over onderwerpen die met de Covid 19 pandemie te maken hebben, bv. rond vaccinatie enz.

Er staan al verschillende lessen online die je al kunt gebruiken, kijk daarvoor hier.

Datum & Tijd

Donderdag 11 maart 2021

16:00 – 17:00

Dit practicum biedt de mogelijkheid kennis te maken met iOLab, een  instrument dat leraren kunnen inzetten voor onderwijs op het gebied van natuurkunde. Er zijn tal van natuurkundige proeven die met dit instrument kunnen worden uitgevoerd. Het is een veelzijdig instrument door de verschillende sensoren die erin zitten. Denk hierbij aan kracht, versnelling, snelheid, verplaatsing, magnetisch veld, rotatie, licht, geluid, temperatuur, druk en spanning.
Tijdens deze activiteit zal de uitvinder van iOLab een overzicht geven van de toepassingsmogelijkheden.

Opzet

De sessie zal actief zijn met een hoog experimenteergehalte, zodat je met nieuwe inzichten krijgt met betrekking tot vormgeven van natuurkundepractica. Daarnaast bestaat de sessie uit de eerste kennismaking met iOLab.

Datum & Tijd

Woensdag 7 oktober

16:00 – 18:00

De nascholing zal online worden gegeven.

De cursus Optica is bedoeld om het repertoire aan practica voor zowel onder- als bovenbouw uit te breiden. Voor de onderbouw gaat het onder andere om kleuren, de werking van een glasvezelkabel, de regenboog, de telescoop en het oog. Voor de bovenbouw bestaat het pakket onder meer uit practica bij polarisatie, leds, buiging, lichtgolven en interferentie.

Opzet

Tijdens de cursus worden de practica besproken uit het bijbehorende pakket met een groot aantal proeven (geschikt voor 10 groepjes van 2 á 3 leerlingen). Er is tijd voor overleg en uitwisseling van ervaringen met je mededeelnemers.

Ben je docent natuurkunde? Schrijf je dan nog in voor dit bijzondere drieluik met het thema quantumtechnologie in het onderwijs met een lezing door Spinoza winnaar Lieven Vandersypen,  met vervolgens een labtour Quantum Nanotechnologie en als afsluiting een workshop natuurkundeproeven van vaksteunpuntcoordinator Rutger Ockhorst.

Opzet Programma

• Lezing quantum in het onderwijs door Lieven Vandersypen: Tijdens de lezing wordt aandacht besteed aan een aantal onderwerpen uit recent onderzoek. Dat sluit aan op de vwo-stof: gebruik van de STM bij atoommanipulatie en ook de onzekerheidsrelatie, Schrödingers kat en hoe we dat experimenteel kunnen benaderen.

• Bezoek aan het quantumlab. Daar maak je kennis met een SQUID-practicum. Dit is een vrij eenvoudige opstelling die gebruik maakt van quantum-effecten en die in principe door scholieren bediend kan worden. De rondleiding wordt in het Engels gegeven.

• Quantumworkshop gegeven door vaksteunpuntcoordinator Rutger Ockhorst.  Tijdens de sessie bespreken we de ontwikkelingen van nieuwe quantum NLT module en krijg je  een demonstratie van het fotonenexperiment (uitleenkoffer).

Het drieluik vindt fysiek plaats op de TU campus in Delft van 16:00 – 20:00 uur en is inclusief maaltijd. Lees in ons laatste magazine de interviews van Rutger Ockhorst en Lieven Vandersypen.