De democratische rechtsstaat wordt uitgedaagd door populistische en nationalistische partijen. Zij zetten zich af tegen de ‘elite’, de tot nu toe dominante klassen van bestuurders, politici, rechters, wetenschappers en journalisten. Zij willen verandering van het staatsbestel. Allerlei bestaande instituties en instanties zouden ingrijpend aangepast of afgeschaft moeten worden.

Hoe moeten we aankijken tegen deze wens naar veranderingen? Is de rek uit het huidige bestel? Hoe kunnen we de burger meer invloed op het staatsbestel geven? Moet bestuur dichtbij de burger of juist centraler georganiseerd worden? Welke rol is weggelegd voor internationale organisaties, zoals de EU of de VN?

Tijdens het eerste deel van deze bijeenkomst worden mooie en actuele casussen besproken, die meer dan voldoende stof opleveren om uw leerlingen laten zien dat “staatsinrichting” verre van saai is.

In het tweede deel wordt ingezoomd op de invloed die populistische partijen op de omgang met het nationale verleden proberen uit te oefenen. Wat zijn de effecten op historische beeldvorming en op democratische waarden? Welke rol spelen moderne media daarbij?

Doel & resultaat

Net als in het publieke debat doen zich ook in de klas geregeld situaties voor waarin leerlingen meningen ventileren over zin of onzin van democratische waarden. Het is van belang dat u als docent dan over parate kennis beschikt. Gedurende deze bijeenkomst komen aansprekende casussen aan de orde die docenten volop mogelijkheden bieden om discussies in de klas deskundig te begeleiden, aan te zwengelen of prikkelende vragen te stellen. Uiteraard is er alle ruimte voor vragen en debat.

Datum & tijd

De hoorcolleges vinden plaats bij de Erasmus Universiteit te Rotterdam op de Woudenstein campus. Op maandag 17 februari vindt het hoorcollege plaats van 16.00 tot 19.00 uur.

Elke docent kent de toegevoegde waarde van primaire bronnen bij de les. Maar hoe vind je de juiste bronnen in een archief en hoe zorg je ervoor dat ze echt nuttig zijn voor je onderwijs? Een archiefmedewerker kan hierbij helpen, maar weet vaak niet zoveel van onderwijs. Susan Suèr werk als projectleider educatie bij Erfgoed Leiden en Omstreken en is daar verantwoordelijk voor alle lesprojecten. Tijdens deze interactieve bijeenkomst leert zij docenten hun weg vinden binnen het archief en gaat ze in op de verschillende stappen, van contact met de archiefinstelling tot zinvolle opdrachten voor leerlingen.

Doel & resultaat

Tijdens deze workshop leer je hoe een archief in elkaar zit en hoe je relevante bronnen erin kunt zoeken. Verder krijg je een aantal tools aangereikt om archiefbronnen geschikt te maken voor je leerlingen.

Datum & tijd

De bijeenkomst vindt plaats op donderdag 31 oktober 2019 van 14.00 tot 17.30 bij Erfgoed Leiden en Omstreken, Boisotkade 2A te Leiden.

Op verzoek van een aantal docenten uit het ONZ-netwerk start een korte PLG (professionele leergemeenschap) over een andere manier van toetsen van historisch denken en redeneren. Er zijn hier twee redenen voor. Ten eerste kunnen leerlingen eigenlijk vaak meer dan geëxamineerd wordt in het CE. De vraag komt dan ook naar voren hoe we deze extra kennis beter kunnen toetsen op school (zowel in onder –en bovenbouw)? Ten tweede blijkt dat formatief toetsen kan bijdragen aan het leren, aangezien formatieve toetsing als doel heeft het leerproces van leerlingen te verbeteren.

Tot nu toe was er echter nauwelijks aandacht voor het formatief toetsen van historisch denken en redeneren. Samen gaan we op zoek naar de mogelijkheden door gebruik te maken van onze eigen kennis en ervaring, en halen we  inspiratie uit ontwikkelingen in de geschiedenisdidactiek in het binnen- en buitenland. We beginnen met drie bijeenkomsten, waarin we kennis delen en samen kennis ontwikkelen: praktisch en haalbaar. Bij voldoende belangstelling wordt deze PLG verlengd.

Doel & resultaat

– Meer kennis over formatief toetsen van historisch denken en redeneren (en de didactiek hiervan);

– Rubrics en/of andere instrumenten voor gebruik in de eigen lessen, ook door leerlingen.

– Ideeën voor werkvormen bespreken van andere issues waar we als (geschiedenis)docenten mee te maken hebben. Deze worden vooral besproken tijdens de maaltijd na afloop.

Data & tijd

Deze PLG vindt plaats in Leiden op

Maandag 28 oktober van 17.00 tot 19.00 uur

Maandag 25 november van 16.00 tot 18.00 uur

Maandag 13 januari van 16.00 tot 18.00 uur

Antisemitisme wordt vaak de oudste haat genoemd. De meeste auteurs laten de geschiedenis van het antisemitisme beginnen me de conflicten die in het begin van onze jaartelling ontstonden tussen joden en christenen. Dat betekend dat we te maken hebben met een geschiedenis van bijna 2000 jaar. In die periode maakte onze maatschappij enorme veranderingen door, zonder dat het antisemitisme verdween. Integendeel, het antisemitisme bleek flexibel, hardnekkig en vernieuwde zich voortdurend. De afschuwelijke gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten geen einde aan het antisemitisme. De weinige joodse overlevenden werden bij hun terugkeer onmiddellijk geconfronteerd met anti-joodse reacties. Dit gebeurde in bijna alle Europese landen.

Recentelijk is er sprake van een hernieuwde sterke opleving van het antisemitisme. Hierin lijken twee ontwikkelingen van belang. In de eerste plaats de terugkeer van het traditionele antisemitisme, waarin de jood wordt gezien als een kwaadaardige buitenstaander die door financiële manipulaties en samenzweringen de wereld in haar greep probeert te krijgen. Maar er is ook een nieuwe variant, die verbonden is aan afkeer van de staat Israël. Deze variant is interessant in islamitische kringen en in linkse anti-imperialistische hoek. Joden worden hierin niet zozeer gezien als buitenstaanders, maar als de ultieme insiders, voorpost van het westerse imperialisme. Beide varianten van het moderne antisemitisme lijken heel verschillend, maar blijken in de praktijk hel goed door elkaar te kunnen lopen.

Informatie

Dinsdag 19 maart van 19.30-21.00. In het Lipsius-gebouw van de Universiteit Leiden, Cleveringaplaats 1, Leiden.

Toegang: gratis, iedereen is welkom!

De havo- en vwo-leerlingen die in september naar de bovenbouw gaan, krijgen te maken met een nieuwe syllabus voor het centraal examen. De nieuwe inhoud en context zijn voor havo en vwo grotendeels verschillend. In deze workshop wordt de achtergrond van de nieuwe syllabus toegelicht en de belangrijkste overeenkomsten en verschillen met de oude verkend. Vervolgens verkennen we met elkaar hoe een bijbehorend PTA kan worden ontworpen en gaat u aan de slag met een opzet voor uw eigen sectie en school.

Doel & resultaat

• Kennis over het examenprogramma, de nieuwe ce-syllabus en de keuzemogelijkheden en ontwerpprincipes voor het PTA dat na de zomer van kracht wordt
• Aanzet tot een PTA voor de eigen school voor havo en/of vwo
• Uitwisseling over de nieuwe syllabus met andere docenten

Tijd

Deze activiteit duurt van 16.00 tot 18.00 uur.

Hoe kan ik het abstracte verhaal in de onderbouwboeken dichterbij brengen? Op het VMBO lijkt deze uitdaging het grootst. Docenten Desiree van Venrooy (Visser ‘t Hooft, Kagerstraat) en Jo Jacobs (Da Vinci) ontwerpen lessen waarin zij hun leerlingen meer hopen te motiveren voor het vak geschiedenis door in elk hoofdstuk minimaal eenmaal het  ‘grote verhaal’ bij kenmerkende aspecten te koppelen aan concrete voorbeelden uit de Leidse geschiedenis om hen heen. Het schoolboek blijft belangrijk, maar in de les of op excursie in de stad wordt de stof toegankelijker door soepel Leidse voorbeelden in te voegen. Desiree en Jo  leggen hun voorbeelden en ontwerpervaringen graag aan u voor in een bijeenkomst.

Doel & resultaat

Jo en Désirée ontvangen graag uw feedback op hun al ver ontwikkelde lessen. In gesprek hierover leren we van elkaar over hoe we met prikkelende, actuele vragen en met voorbeelden uit de eigen Leidse omgeving onze lessen interessanter kunnen maken voor onze Vmbo-leerlingen. Als u nu al een of meer van deze lessen zelf wil uitproberen in de klas, stellen we uw feedback zeer op prijs. Volgend jaar worden de definitieve lessen verspreid onder Vmbo-docenten van Leidse scholen.

Tijd

Duurt van 16.00 tot 17.30 uur.

Vanaf het begin heeft voetbal een rol gespeeld in de vorming van een collectief geheugen, gevoed door persoonlijke herinneringen aan en verhalen over iconische wedstrijden, toernooien, incidenten, helden. Ontroerende, prikkelende, nabije verhalen die -in een wijder perspectief gezet- de geschiedenis van Europa kunnen illustreren, op een andere manier dan de traditionele ‘canon’. Wedstrijden als die tijdens het ‘kerstbestand’ in de loopgraven van 1914, de mythe van de dodenwedstrijd in 1942, het WK van 1974 met de ‘broederstrijd’ tussen de BDR en de DDR tijdens de Koude Oorlog kunnen het uitgangspunt vormen voor lessen die leerlingen op een originele manier aan het denken kunnen zetten en bijdragen aan hun inlevingsvermogen en historisch besef.  We ontwerpen motiverende lessen die kunnen worden ingezet in onderbouw en bovenbouw, als losse lessen bij specifieke momenten of als een thema.  Gijsbert Oonk levert de vakinhoudelijke kennis, Elise Storck zorgt voor de vakdidactische ondersteuning.

Doel & resultaat

• Kennis (voor ons als docenten en onze leerlingen) over iconische voetbalmomenten en hun bredere 20e-eeuwse historische contexten;
• Docentkennis en -vaardigheden over het ontwerpen van losse lessen en lessenseries over de 20ste eeuw en over historisch denken en redeneren en het gebruik daarbij van concrete en verrassend aansprekende voorbeelden bij lessen;
• Concrete lessen: ontwerpen en ervaringen bij de uitvoering.

Tijd

Deze activiteit duurt van 17.00 tot 19.00 uur, inclusief een maaltijd.

Wat is een burger? Welke rechten heeft deze burger? Hoeveel ongelijkheid mag er bestaan binnen de samenleving? Waarom heeft in een democratisch bestel de meerderheid het niet altijd voor het zeggen? En waarom is dat belangrijk?

Gijsbert Oonk (Erasmus Universiteit Rotterdam) laat zijn bachelorstudenten al jaren een grondwet ontwerpen voor hun eigen ‘Utopia’. Met prikkelende historische casussen en literatuur daagt hij hen uit de voor- en nadelen van hun eigen grondwet te verkennen en deze bij te stellen. Zo worden zij verleid om na te denken over grondrechten, in verleden en heden en de voor- en nadelen van deze vormen in te zien. Tijdens de PLG Utopia gaan we met elkaar dit idee uitwerken voor bovenbouwleerlingen op het voortgezet onderwijs. Samen met Gijsbert Oonk en andere docenten gaan we aan de slag om een eigen lessen/lessenserie te ontwerpen. De PLG is bedoeld voor docenten geschiedenis maar ook interessant voor docenten van de vakken filosofie en maatschappijleer (bovenbouw havo/vwo).

Doel en resultaat

Wij gebruiken elkaars expertise om te werken aan concrete lessen of lessenseries, waarin leerlingen aan de slag gaan met nadenken over hun eigen utopia. Naast concrete producten levert het ons kennis op en ervaring met betrekking tot deze onderwerpen, de didactiek ervan en zo mogelijk ontwerpprincipes achter vakoverstijgend samenwerken.

Tijd

Deze activiteit duurt van 17.00 tot 19.00 uur, inclusief een maaltijd.