Masterclass stadsecologie

Deze masterclass is helaas vol, het is niet meer mogelijk om in te schrijven. Als u op de reservelijst geplaatst wilt worden stuur graag een mail naar onz@iclon.leidenuniv.nl 

In deze masterclass delen Marco Roos – onderzoeker stedelijke biodiversiteit bij Naturalis – en Hans Slabbekoorn – Universitair hoofddocent IBL – hun expertise op het gebied van stadsecologie. Naast de interactieve lezingen ga je met andere docenten zelf op onderzoek uit met opdrachten die je ook met je leerlingen kan uitvoeren. Lees hier meer over de bijeenkomst:  

Marco Roos gaat tijdens het college in op de steeds groter wordende stad en de ecologische gevolgen die dit met zich meebrengt. De stad vormt – na de landbouwgebieden – het grootste landschapselement in Nederland. Bijna 20% van het landoppervlak van ons land wordt gevormd door stedelijk gebied, en dat is een vertienvoudiging in een eeuw tijd (terwijl de bevolking 3,5x groeide). In dezelfde periode nam het areaal natuur af: van zo’n 28% naar minder dan 15% nu. De stad is in toenemende mate belangrijk voor behoud van biodiversiteit en deze biodiversiteit in de stad vervult belangrijke ecosysteemdiensten. Een verrassend groot aantal soorten vind de 3 V’s (Veiligheid, Voedsel en Voortplanting) van hun vestigingsvoorwaarden in de stad. Met meer zorg voor inrichting en beheer kunnen dat er nog veel meer worden. Belangrijke kenmerken van de stad voor biodiversiteit zijn de grote verstening en hoge stressfactoren door de menselijke dynamiek. Wat die verstening betreft, heel veel planten zien toch kans op of tussen de stenen te ontspruiten en tot wasdom te komen (als ze niet worden weggespoten of gebrand). Al met al betreffen dat een dikke 100 stoepplantjes (naast de 10-tallen muurplantjes). Het is interessant het voorkomen van deze stoepplantjes in kaart te brengen, omdat het wat zegt over condities, het beheer en omdat ze op het niveau van de straat een belangrijk ecologisch netwerk vormen voor bodemdieren en bestuivers.

Hans Slabbekoorn vertelt meer over de gevolgen voor dieren en dan met name vogels. Vogels in de stad maken het leven in de stad voor mensen aangenamer. Met de lucht van appeltaart verkoopt je huis beter, de zang van vogels verkoopt je stad beter. Maar hoe is het voor vogels om in de stad te leven? Op zich is er best veel diversiteit, die samenhangt met de diversiteit aan habitat in de stad. Vaak zijn er zelfs meer soorten in de stad dan net daarbuiten. Het is echter wel zo dat in de meeste steden er precies de zelfde soorten voorkomen, en dat voorheen er in het oorspronkelijke habitat meer variatie tussen locaties zat. Biodiversiteit hoeft dus lokaal niet achteruit te gaan door urbanisatie, maar op grotere schaal gebeurt dat vaak wel door wat men noemt: urbane homogenisatie. De vogels die in de stad leven wonen soms op een lawaaiige plek langs een drukke weg of bij een groot kruispunt en soms in een stille woonwijk of een rustig parkje. Dat kan veel verschil maken: lawaai kan verstoren, verjagen, en maskeren. En dit kan negatieve gevolgen hebben voor broedvogeldichtheid en diversiteit en het lokale broedsucces. Of vogels nog gehoord worden is een aspect, maar ook wat ze nog laten horen kan door ons lawaai veranderen. Zo zingen nachtegalen in de stad door de week harder dan in het weekend en zingen koolmezen hun hoogste liedjes vaker als er veel laag verkeerslawaai is. Diverse studies hebben laten zien dat stadspopulaties anders zingen dan bospopulaties van dezelfde soort: zou deze divergentie zelfs tot soortvorming kunnen leiden?

Tijdens de bijeenkomst is er ook een opdracht voor buiten die docenten later ook met hun leerlingen kunnen doen. De bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 11 oktober in Leiden van 15:00 tot 18:00 uur met aansluitend mogelijkheid om mee te eten.

Kosten

Voor partners van Onderwijsnetwerk Zuid-Holland (Bètasteunpunt Zuid-Holland en Regionaal Steunpunt Leiden) zijn er geen kosten verbonden aan deelname. Voor docenten van niet-partnerscholen worden wel kosten in rekening gebracht. Deze kosten bedragen €115 voor een eendaagse nascholing en €235 voor meerdaagse nascholingen zoals PLG’s. De kosten worden bij uw school in rekening gebracht. Weten of uw school partner is bij ONZ? Klik in het menu op ‘netwerk’ en vervolgens op ‘partners’. Hier vindt u een overzicht van alle partnerscholen van ONZ.