Nobelprijs & Fieldsmedaille lezing 2023
Wil jij een inkijkje krijgen in de wereld van wetenschappelijke prestaties en ontdekkingen? Dan nodigen we je graag uit voor de Nobelprijs en Fieldsmedaille lezing 2023!
Elk jaar organiseren we een lezing die inzoomt op de natuurkunde en scheikunde achter de Nobelprijzen. Dit jaar gaan we een stap verder en verkennen we ook de wiskunde Fieldsmedaille. Deze prestigieuze onderscheiding wordt eens in de vier jaar toegekend aan twee tot vier wiskundigen die buitengewone bijdragen aan hun vakgebied hebben geleverd.
Fieldsmedaillewinnaars wiskunde – getaltheorie en bolstapelingen
In 2022 ontving Maryna Viazovska uit Oekraïne de Fieldsmedaille, een van de meest prestigieuze prijzen in de wiskunde. Zij ontving die prijs voor haar werk over bolstapelingen. “Bollen” in 2 dimensies zijn cirkelschijven. Als je het vlak zo goed mogelijk probeert op te vullen met even grote cirkelschijven (muntjes bijvoorbeeld), kom je al snel op een regelmatig zeshoekig patroon uit. In 3 dimensies is het analoge probleem al een stuk ingewikkelder. Zo discussieerde Newton met Gregory over het maximale aantal bollen dat een gegeven bol kan raken. (Alle bollen hebben dezelfde straal.) Het probleem van de beste bolstapeling in 3 dimensies werd pas in 1998 opgelost waarbij computerberekeningen essentieel waren. Viazovska kreeg haar prijs voor bolstapelingen in dimensies 8 en 24. De beste bolstapeling in 24 dimensies blijkt terug te gaan op het getaltheoretische mirakel
Bolstapelingen houden niet alleen theoretisch wiskundigen van de straat, ze worden ook toegepast in fouten-corrigerende codes, die essentieel zijn voor bijvoorbeeld contact met satellieten. In deze lezing/workshop maken we kennis met de problematiek van bolstapelingen en met de methoden waarmee dit soort problemen worden aangepakt.
Een andere winnaar in 2022 was James Maynard voor zijn werk in de getaltheorie, in het bijzonder voor zijn werk over de verdeling van priemgetallen en over benaderingen van reële getallen (‘kommagetallen’) door middel van rationale getallen (breuken). In deze lezing proberen we te schetsen welk soort resultaten Maynard heeft behaald.
Programma (onder voorbehoud)
16:00 – 16:15 uur Inloop
16:15 – 17:30 uur Lezing dr. Jeroen Spandaw over Getaltheorie (James Maynard), Bolstapeling (Maryna Viazovska)
17:30 – 18:30 uur Netwerkdiner
18:30 – 19:30 uur Lezing door Prof. Dr. Laurens Siebbeles over quantumdots
Jeroen Spandaw
Jeroen Spandaw doceert wiskunde sinds 1986. Hij studeerde wiskunde, promoveerde en habiliteerde in de algebraïsche meetkunde en deed als post-doc in Duitsland onderzoek in die richting. Overige interesses: theoretische natuurkunde, getaltheorie, logica, talen, muziek en geschiedenis. Hij behaalde zijn eerstegraadsbevoegdheid wiskunde en natuurkunde, zeilde in zijn Drascombe Drifter over de Waddenzee en werkte als docent wiskunde en anw in het voortgezet onderwijs. Sinds 2007 werkt hij als universitair docent en lerarenopleider wiskunde aan de TU Delft.
Binnen de sectie Opto-elektronische Materialen bestudeert Laurens Siebbeles excitonen en ladingsdragers in organische materialen en anorganische kwantumdots, nanostaafjes en tweedimensionale materialen. Excitonen/ladingen worden geproduceerd door laserpulsen en gedetecteerd met optische en microgolf/terahertz geleidbaarheidsmetingen op tijdschalen van femto- tot milliseconden. Hij combineert experimenten met kwantummechanische elektronische structuurberekeningen en modellering van exciton en ladingsverval door (Auger) recombinatie. Laurens Siebbeles studeerde scheikunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam (1981-1986). Hij was promovendus aan het FOM-instituut voor Atoom- en Molecuulfysica (AMOLF) in Amsterdam, waar hij kwantuminterferentie-effecten in moleculaire fotodissociatie onderzocht. In 1991 werd hij postdoc aan de Universiteit van Paris Sud tot 1994. Na een korte terugkeer bij AMOLF trad hij in 1994 in dienst bij de TU Delft, waar hij in 2001 ere-Antoni van Leeuwenhoekhoogleraar werd.
Doel & resultaat:
Deze lezing biedt inzicht in de wetenschap achter de prijzen om daarna direct toe te passen in je lesprogramma.
DATUM, TIJD & LOCATIE
Datum: donderdag 7 december van 16.00 tot 19.30 uur (inclusief diner).
Locatie: TU Delft gebouw ECHO